Το βραχιόλι της φωτιάς (2023)
Δραματική μίνι σειρά της ΕΡΤ σε σκηνοθεσία Γιώργου Γκικαπέππα, με τους Νίκο Ψαρρά, Χρήστο Λούλη, Ελισάβετ Μουτάφη, Δημήτρη Αριανούτσο, Νεφέλη Κουρή, Σπύρο Σταμούλη, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Μιχαήλ Ταμπακάκη, Αργύρη Ξάφη.
Η τραγική ιστορία της οικογένειας Κοέν που μεσουρανούσαν στην προπολεμική κοινωνία της Θεσσαλονίκης, καθώς τα σύννεφα του ρατσισμού αρχίζουν να πυκνώνουν ενώ η απειλή των στρατοπέδων συγκέντρωσης σκιάζει σαν εφιάλτης ολόκληρη την Ευρώπη.
Το βιβλίο της Βεατρίκης Σαΐας-Μαγρίζου μεταφέρεται με σοβαρότητα και σεβασμό στην οθόνη της ΕΡΤ, σε μια παραγωγή που διακρίνεται πρωτίστως για το εξαιρετικό της καστ και τις ερμηνείες υψηλού επιπέδου. Δύσκολο το θέμα των Εβραίων της Ελλάδας, γνωστό μεν αλλά κάπου καλά κρυμμένο κάτω από το χαλί της Ιστορίας, ουδέποτε απασχόλησε την ελληνική μυθοπλασία ούτε στη μικρή ούτε στη μεγάλη οθόνη. Υπό αυτό το πρίσμα και μόνο, το εγχείρημα της ΕΡΤ να επιλέξει το συγκεκριμένο (σχεδόν αυτοβιογραφικό) βιβλίο και να αναδείξει μια πτυχή της ελληνικής ιστορίας αρκούντως επικίνδυνη αξίζει από μόνο του συγχαρητήρια. Με τον Νίκο Απειρανθίτη και τη Σοφία Σωτηρίου να αναλαμβάνουν το δύσκολο έργο της τηλεοπτικής μεταφοράς του βιβλίου, το "Βραχιόλι της Φωτιάς" χαίρει ενός φροντισμένου, ανθρωποκεντρικού σεναρίου, με σωστή δομή και κορύφωση αλλά και με ουσιαστική σκιαγράφηση των βασικών χαρακτήρων μακριά από στερεοτυπικές απεικονίσεις και μεγαλοστομίες που αποτελούν συχνά παγίδα σε αντίστοιχες παραγωγές.
Συγχαρητήρια αξίζουν και στον υπεύθυνο για την επιλογή των ηθοποιών που κατόρθωσε να δώσει τον κατάλληλο ρόλο στον κατάλληλο άνθρωπο, με αποτέλεσμα ένα επιτελείο λειτουργικό και με άριστη τη μεταξύ τους χημεία που αποδίδουν με την απαραίτητη ερμηνευτική λιτότητα που απαιτεί η κάμερα ρόλους που συγκλονίζουν με το μέτρο και τη χροιά τους. Θα σταθώ αρχικά στον Νίκο Ψαρρά, ο οποίος έχει επιτύχει να ξεπερνά διαρκώς τον ίδιο του τον εαυτό σε κάθε νέα του εμφάνιση στην οθόνη ή στη σκηνή, που ερμηνεύει με σύνεση και ενσυναίσθηση τον ρόλο του πάτερ-φαμίλια Μωής Κοέν, με εσωτερικότητα θαυμαστή που όμως συγκρούεται εντυπωσιακά με τα ξαφνικά του ξεσπάσματα. Στο πλευρό του στέκει υποδειγματικά η Ελισάβετ Μουτάφη, στον ρόλο της συζύγου του, τον οποίο διαχειρίζεται με όλες αυτές τις λεπτές πινελιές σε κάθε ερμηνευτική της απόχρωση, μάνα, σύζυγος και αρχόντισσα μαζί, έτσι όπως μεταμορφώνεται σε σκιά του εαυτού της. Πάντοτε πλήρης ο Χρήστος Λούλης, εδώ διαχειρίζεται με μελέτη και κοντρόλ που πηγάζει από την μακρά εμπειρία του τον πόνο που κουβαλά επί σειρά ετών μέσα του ο Ιωσήφ, το μικρότερο παιδί των Κοέν, που έμελλε να βιώσει τη φρίκη των στρατοπέδων αλλά και τον εφιάλτη της προδοσίας. Έκπληξη πολύ ευχάριστη για εμένα προσωπικά υπήρξε ο Δημήτρης Αριανούτσος, που ερμηνεύει τον Ιωσήφ σε νεαρή ηλικία, όχι μόνο γιατί (φυσικά με τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Γιώργου Γκικαπέππα) συγχρωτίζεται άριστα με τον ενήλικο εαυτό του στο πρόσωπο του Χρήστου Λούλη, αλλά και για τον τρόπο που προσέδωσε μια άνευ όρων ευαισθησία στον νερό Ιωσήφ και μια ατέρμονη αξιοπρέπεια που δεν αποποιήθηκε ούτε στις χειρότερες στιγμές της ζωής του. Η υποκριτική του δεινότητα σε συνδυασμό με την ευγένεια του παρουσιαστικού του τον καθιστούν εύκολα σε "φάτσα" διεθνή με ταμπεραμέντο έμφυτα πανευρωπαϊκό.
Δυστυχώς όμως το "Βραχιόλι της Φωτιάς" δεν κέρδισε όλα τα σημεία σε επίπεδο παραγωγής, γιατί -κακά τα ψέματα- είναι πολλά τα λεφτά (που απαιτούνται) Άρη. Μολονότι σε επίπεδο σκηνικών και κουστουμιών τα πήγε υπέροχα ως προς την αναπαράσταση της εποχής και την υψηλή αισθητική του, υπέπεσε (από ανάγκη) σε σκηνές πλήθους από τις οποίες το πλήθος απουσίαζε, όπως για παράδειγμα στις σκηνές της μεγάλης πυρκαγιάς που κατέστρεψε τη μισή Θεσσαλονίκη, όπως και στη σεκάνς της πυρπόλησης του εβραϊκού συνοικισμού της πόλης. Τα ίδια θεματάκια υπήρχαν στη CGI αναπαράσταση της Θεσσαλονίκης των χρόνων εκείνων που δεν έπειθαν με τίποτα (χίλιες φορές να είχαν επιλέξει ένα πιο απλό animation εφφέ επάνω στις παλιές καρτ ποστάλ από τις οποίες εμπνεύστηκαν), όπως και στο Άουσβιτς, το οποίο αποδόθηκε εφιαλτικό μεν αλλά χωρίς αυτά τα γενικά πλάνα που θα αποτύπωναν το μεγαλείο της φρίκης (που και πάλι θα μπορούσαν να είχαν σωθεί με μια έξυπνη χρήση από φιλμ αρχείου). Πάντα ήμουν της άποψης πως όταν δεν φτάνουν τα λεφτά, πήγαινε πλαγίως καλύτερα από το να προσπαθήσεις να δείξεις κάτι που δεν μπορείς να το πράξεις πειστικά και ολοκληρωμένα. Εκεί βέβαια υπήρξε καταλυτική η συμμετοχή των σεναριογράφων που αρκετές φορές κατέφυγαν σε διαλογικές περιγραφές κάποιων γεγονότων ώστε να αποφευχθεί έντεχνα η αναπαράστασή τους. Η φωτογραφία επίσης έκανε θαύματα (Γιάννης Δρακουλαράκος, Βασίλης Μουρίκης, Ντίνος Μαχαίρας) ως προς την περιγραφή της εποχής και τη δημιουργία ατμόσφαιρας, παρέα με την εξαιρετική μουσική επένδυση που όμως τη φοβήθηκαν στο μιξάζ και δεν την άφησαν σχεδόν ποτέ να ακουστεί εκρηκτικά εκεί όπου ήταν απαραίτητο. Είναι πάντως συγκλονιστικό το "Βραχιόλι της Φωτιάς", παρά τις όποιες αδυναμίες του, καθώς η αξιοπρέπεια του παντρεύεται το ταλέντο των ηθοποιών του, με αποτέλεσμα που καταγράφεται στη μνήμη αλλά και στην τηλεοπτική μας ιστορία.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου