Θέατρο - Μήδεια (2023)

"Μήδεια" του Ευριπίδη, μετάφραση: Μίνως Βολανάκης, 

σκηνοθεσία: Λέα Μαλένη, πρωταγωνιστούν: Μαρία Κίτσου, Φάνης Μουρατίδης, Ελένη Καστάνη, Θοδωρής Κατσαφάδος, Βαγγέλης Αλεξανδρής, Λαέρτης Μαλκότσης, Αλμπέρτο Φάις.

Η Μήδεια, γυναίκα του Ιάσονα, συνταράσσεται από την απόφαση του άντρα της να παντρευτεί την κόρη του Κρέοντα, Βασιλιά της Κορίνθου. Υπό την απειλή της εξορίας, αποφασίζει να εκδικηθεί, αλλά και να σώσει τα παιδιά της, δολοφονώντας τα.

Ένα από τα κορυφαία έργα της παγκόσμιας δραματουργίας αλλά και από τα πιο αγαπημένα μου, η "Μήδεια" κατορθώνει να στέκει σύγχρονη σε κάθε εποχή, διαχρονικά τέλεια μέσα στον βαθιά πολιτικό λόγο της και τον κοινωνικό σχολιασμό που με έναν τρόπο μαγικό σχεδόν ακούγεται σημερινός όσο ποτέ. Η απομυθοποίηση των ηρώων, η ξενοφοβία, η μειονεκτική θέση των γυναικών σε ένα κόσμο ανδροκρατούμενο, η εκδίκηση αλλά και το υπέρτατο έγκλημα, η παιδοκτονία, ως πράξη σωτηρίας μέσα στο μυαλό μιας γυναίκας που πλέον διαταράσσεται από την απόγνωση, τον πόνο και την εγκατάλειψη, αντηχούν με μια ανείπωτη ποιητική σκληρότητα εν μέσω ενός debate λες στο οποίο δεν υπάρχει λάθος και σωστό. 

Υπό αυτό το πρίσμα, η νέα παραγωγή της Μήδειας που έκανε πρεμιέρα στο Κατράκειο, προτού αναχωρήσει για την καλοκαιρινή περιοδεία της σε όλη την Ελλάδα, εξυπηρετεί απόλυτα τον σκοπό της, καθώς μεταφέρει ξεκάθαρη τη διαλεκτική του Ευριπίδη, σε μια παράσταση κλασικότροπη μεν αλλά και με ικανές δόσεις "φρεσκάδας", που περνάει στο ευρύ κοινό, χωρίς άσκοπους νεωτερισμούς, έτσι άλλωστε όπως την καθοδηγεί και η ακαδημαϊκής ποιητικότητας μετάφραση του Βολανάκη. Ξεκάθαρα, η σκηνοθεσία της Λέας Μαλένη εστιάζει σχεδόν αποκλειστικά στο πρόσωπο της Μήδειας, καθιστώντας την παρούσα ακόμα και στις στιγμές της απουσίας της. Σε έναν σκηνικό χώρο καμένης γης (Γιώργος Γαβαλάς) όπου κυριαρχεί ένας αλλόκοσμος τύμβος που μοιάζει να οδηγεί κατ' ευθείαν στον Άδη, η Λέα Μαλένη τοποθετεί τη Μήδειά της κυριολεκτικά στο κέντρο της αφήγησης, αποκομμένη λες από τον κόσμο γύρω της, χωρίς ανθρώπινο άγγιγμα, μόνη εναντίον όλων, σαν ένα θηρίο στο κλουβί όπου επέλεξε μόνη της να κλειστεί. Από το ξεκίνημα κιόλας της παράστασης, όταν η τροφός (συντετριμμένη και εγκρατής στη σπαρακτική της παρουσία η Ελένη Καστάνη) και ο παιδαγωγός (όπως τον αποδίδει με ακαδημαϊκή τραγικότητα ο Θοδωρής Κατσαφάδος) συνομιλούν για τα δεινά της κυράς τους, η προσμονή για την εμφάνιση της Μήδειας κορυφώνεται ταχύτατα, με το βλέμμα μας να πέφτει διαρκώς στον κοίλο τύμβο που βγάζει καπνούς σαν από τα έγκατα της Γης, με την πρωταγωνίστρια ήδη παρούσα δια της απουσίας της, προτού καν ακουστεί η πρώτη της κραυγή. 

Κι έπειτα, η Μήδεια αναδύεται από τα βάθη (του μυαλού της), επιβλητική, με φωνή και σκηνικό εκτόπισμα που η Μαρία Κίτσου διαθέτει και ελέγχει στη δυναμική της ερμηνεία. Μισότρελη αλλά αποφασισμένη, πληγωμένη και οργισμένη ταυτόχρονα, μάνα, σύζυγος και γυναίκα προδομένη, η Μήδεια της Μαρίας Κίτσου πάλλεται από ένα εξωστρεφές πάθος το οποίο καθοδηγεί με βαθιά ανθρωποκεντρική διάθεση η σκηνοθέτις. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που κατά βάθος μόνο η Μήδεια χαρακτηρίζεται από ανθρωπιά και συναίσθημα έναντι των συνομιλητών της που πάντα εξ αποστάσεως αρθρώνουν έναν λόγο που επιχειρηματολογεί με σκληρότητα και λογική. Ο Κρέοντας του Λαέρτη Μαλκότση είναι ο άτεγκτος και αποφασισμένος να το πάει μέχρι τέλους ηγεμόνας, την ίδια στιγμή που ο Ιάσονας του Φάνη Μουρατίδη μοιράζεται την ίδια σκληρότητα στη συμπεριφορά του, την οποία χαρακτηρίζουν η εκλογίκευση και το προσωπικό συμφέρον. Κανέναν δεν πλησιάζει η Μήδεια, έτσι όπως στέκει, βουλιάζει ή κυλιέται επάνω σε αυτόν τον τύμβο που μοιάζει να είναι ο τάφος της και μαζί βωμός της θυσίας που ετοιμάζει. Μόνη της εκεί πάνω παλεύει με τις λέξεις της για να ακουστεί σε έναν κόσμο που κωφεύει και την απομακρύνει. Και κάπως έτσι, από συνάντηση σε συνάντηση, ξετυλίγεται το ψυχικό ταξίδι της ηρωίδας που ελάχιστες φορές νιώθει την ψυχή της να μαλακώνει, όπως ας πούμε στη συνάντησή της με τον Αιγαία (ηγεμονικός αλλά διακριτικών συναισθηματικών αποχρώσεων ο Βαγγέλης Αλεξανδρής). 

Ο γυναικείος χορός μόνο είναι που πάλλεται στα κύματα πόνου της Μήδειας, καθώς κινείται σαν ψυχογράφημα του λόγου και των σκέψεών της, καθρέφτης που αντιδρά σωματικά (κίνηση: Φρόσω Κορρού) στις διακυμάνσεις του ταραγμένου της μυαλού, χαρίζοντας στιγμές μεγάλου αισθητικού κάλλους, κάτω από τους διαδραστικούς φωτισμούς (ιδιαίτερα φροντισμένους για ανοιχτά θέατρα) του Νίκου Σωτηρόπουλου. Ο σπαραγμός του φινάλε ενισχύεται ακόμη περισσότερο από την επανεμφάνιση του Ιάσονα, με τον Φάνη Μουρατίδη, μεταμορφωμένο σωματικά και φωνητικά από τον πόνο, να βυθίζεται στο έρεβος, αλλά και από τη μελωδικά συναισθηματική και θεατρικής λειτουργικότητας μουσική του Φάνη Καραμουρατίδη.

Για περισσότερες κριτικές ταινιών, θεατρικών παραστάσεων, τηλεοπτικών σειρών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε το Cinemano στο Facebook και στο Instagram.