Fortunata (2017)

Ελληνικός τίτλος: Fortunata, η ασυμβίβαστη

Δραματική ηθογραφία της Universal, σε σκηνοθεσία Σέρτζιο Καστελλίτο, με τους  Τζασμίνε Τρίνκα, Στέφανο Ακόρζι, Αλεσσάντρο Μπόργκι, Εντοάρντο Πέσκε, Νικόλ Τσεντάνι, Χάννα Συγκούλα. 

Η Φορτουνάτα (που σημαίνει "τυχερή") είναι μια χωρισμένη νεαρή μητέρα που ζει μαζί με τη μικρή της κόρη σε ένα προάστιο της Ρώμης. Με τη διαδικασία του διαζυγίου από τον βίαιο άντρα της να βρίσκεται σε εξέλιξη, η Φορτουνάτα οργώνει τους δρόμους καθημερινά χτενίζοντας πελάτισσες στο σπίτι τους, μαζεύοντας τα χρήματα που χρειάζεται για να ανοίξει το κομμωτήριο των ονείρων της. Ενόσω ο τέως σύζυγός της βάζει διαρκώς τρικλοποδιές στο θέμα της επιμέλειας του παιδιού, η Φορτουνάτα αναγκάζεται να στείλει την κόρη της σε ψυχολόγο, κατόπιν δικαστικής εντολής. Οι συνεδρίες ξεκινούν μάλλον απογοητευτικά, μέχρι που το ενδιαφέρον του γλυκομίλητου γιατρού φαίνεται να ζεσταίνει τις καρδιές μάνας και κόρης. Τίποτα, όμως, δεν θα μπορούσε να είναι εύκολο στη ζωή αυτής της εκρηκτικής γυναίκας.

Μα πόσο ιταλική είναι αυτή η ταινία. Όση ώρα την παρακολουθείς, δεν μπορείς να μην βυθιστείς σε μνήμες του ιταλικού κινηματογράφου και σε εμβληματικές του στιγμές. Τόσο η ίδια η ηρωίδα όσο και το ευρύτερο περιβάλλον της είναι εμποτισμένα από την ιστορία του ιταλικού σινεμά, με την πληθωρική Τζασμίνε Τρίνκα να θυμίζει αντίστοιχες ηρωίδες πλασμένες από τη Σοφία Λόρεν ή την Άννα Μανιάνι: φωνακλούδες, ατίθασες, δυναμικές μα και ανυπεράσπιστες, έρμαια των αντρών και αποδιοπομπαίοι τράγοι της κοινωνίας. Υπό αυτό το πρίσμα, λοιπόν, ο Σέρτζιο Καστελλίτο (που πριν από κάποια χρόνια μάς είχε δώσει το εξαιρετικό "Γεννημένοι ξανά") βουτά την ταινία του στην κουλτούρα και το παρελθόν του ιταλικού σινεμά, τη ίδια στιγμή που τα συγκρίνει έμμεσα με το παρόν. Τα αρχαία μνημεία που στοιχειώνουν τη γειτονιά της Φορτουνάτα, στέκουν μοναχικά, δίπλα σε κακάσχημες πολυκατοικίες ενός λαϊκού προαστίου, το οποίο έχουν καταλάβει Κινέζοι, επιβάλλοντας σταδιακά τη δική τους κουλτούρα και παρουσία. Μια γειτονιά και ένας ευρύτερος κόσμος που αλλοιώνονται από τη φτώχεια, με το κυνήγι του χρήματος (νόμιμου ή μη) να φαντάζει ως μοναδική διέξοδος στο όνειρο και την τηλεόραση να υπόσχεται μεγάλα κέρδη από το Λόττο.

Ένα παιχνίδι Λόττο μοιάζει να είναι και η ζωή του καθενός από τους ήρωες του φιλμ, που θέλουν να ξεφύγουν από το σήμερα αλλά και από το γεμάτο μυστικά χθες. Είναι το χθες που τους επιβαρύνει, είναι το αύριο στο οποίο ελπίζουν, ενόσω αναγκάζονται να ζουν σε ένα παρόν που τους είναι δυσάρεστο. Η Φορτουνάτα, η κόρη της, ο τέως άντρας της, ο ψυχολόγος, ο νεαρός φίλος της με τη μητέρα που πάσχει από άνοια, οι κινέζοι γείτονες, όλοι αυτοί στήνουν ένα γαϊτανάκι ηρώων που ξετυλίγουν το κουβάρι μιας ιστορίας βαθύτατα τραγικής που όμως είναι ιδωμένη μέσα από ένα ανάλαφρο πρίσμα, όχι τόσο από αισιοδοξία όσο από άγνοια κινδύνου και αφέλεια.

Ενδεχομένως, αν το καλοσκεφτεί κανείς, να συμβαίνουν πολλά σε αυτήν την ταινία: οι ήρωες παραείναι κατεστραμμένοι και τα μυστικά ίσως είναι πολλά. Από την άλλη, όμως, τέτοιοι χαρακτήρες όπως η Φορτουνάτα, έλκουν σαν μαγνήτης την καταστροφή και άλλους εξίσου κατεστραμμένους ανθρώπους γύρω τους, καθώς επιλέγουν ένα μονοπάτι χωρίς επιστροφή και αρκούντως επικίνδυνο.

Ορμητική η πρωταγωνίστρια, Τζασμίνε Τρίνκα, δυστυχώς όχι γνωστή σε εμάς, αφού το ιταλικό σινεμά δεν κατέχει κορυφαία θέση στην επιλογή των ελλήνων διανομέων, κατορθώνει με την ενοχλητική ώρες-ώρες πληθωρικότητά της να κυριαρχεί στην οθόνη και να φαντάζει ως η μόνη πρωταγωνίστρια της ταινίας. Και ίσως εν τέλει να είναι η μόνη, καθώς είναι όντως μονάχηη, δίπλα σε ανθρώπους που της ρουφούν την ψυχή και τη δύναμη. Απειλητικός και επικίνδυνος ο Εντοάρντο Πέσκε στον ρόλο του τέως συζύγου της, κατευναστικός ο Στέφανο Ακόρζι στον ρόλο του ψυχολόγου, φευγάτη η Χάννα Συγκούλα, φέρνει στο μυαλό μνήμες από άλλες κινηματογραφικές εποχές. Δεν θα μπορούσα να μην ξεχωρίσω τον Αλεσάντρο Μπόργκι, στον ρόλο του φίλου της Φορτουνάτα, με μια παρουσία καταλυτική σε κάθε καρέ, να μαγνητίζει τον φακό και το βλέμμα. Παράλληλα, το προσεκτικό καδράρισμα του κάθε πλάνου και οι μουσικές επιλογές εξελίσσουν την αφήγηση και δίνουν τον τόνο σε αυτήν την τόσο γλυκόπικρη ταινία, που ξετυλίγεται αρμονικά και ειρωνικά, μέχρι το τραγικό φινάλε της.