La douleur (2017)

Ελληνικός τίτλος: Μαργκερίτ Ντυράς -Η οδύνη

Δραματική ταινία της Les Films de Losange, σε σκηνοθεσία Εμμανυέλ Φινκιέλ, με τους Μελανί Τιερύ, Μπενουά Μαζιμέλ, Μπενζαμέν Μπιολέ, Γκρεγκουάρ Λεπρένς-Ρενγκέ. 

Λίγο μετά την απελευθέρωση της Γαλλίας από τα στρατεύματα κατοχής, η Μαργκερίτ περνά επώδυνες ώρες προσμένοντας από μέρα σε μέρα την επιστροφή του συζύγου της, ο οποίος είχε συλληφθεί για την αντιστασιακή του δράση. Καθώς πολλοί κρατούμενοι επιστρέφουν, η τύχη του Ρομπέρ αγνοείται, και η Μαργκερίτ παραδίδεται στον πόνο της και τις μνήμες των γεγονότων που προηγήθηκαν.

Εν μέρει αληθινή ιστορία, η οποία περιλαμβάνεται σε συλλογή διηγημάτων που η συγγραφέας εξέδωσε το 1985, βασισμένη στα ημερολόγια που τηρούσε η ίδια από τον Ιούνιο του 1944, μετά τη σύλληψη του συζύγου της. Μία από τις ιστορίες του βιβλίου, "Η Οδύνη", που είναι και η μεγαλύτερη, δίνει τη βάση στον σκηνοθέτη για τη νέα αυτή κινηματογραφική ταινία, η οποία ουσιαστικά οπτικοποιεί το διήγημα χωρίς να κρατά τις απαιτούμενες κινηματογραφικές αποστάσεις. Με το σενάριο -που το υπογράφει ο ίδιος- να χρησιμοποιεί κατά το μεγαλύτερο μέρος το αφηγηματικό ύφος του βιβλίου, η ταινία στηρίζεται σε μια off αφήγηση της ηρωίδας, που αποκτά "ζωή" στο πανί μέσα από μια αισθαντική, υψηλής αισθητικής κινηματογράφηση, με φωτογραφία που εναλλάσσεται από το νετ στο φλου, σαν χαμένη ανάμεσα στις μνήμες και την πραγματικότητα. Όπως ακριβώς και οι λέξεις της ηρωίδας, που κάποιες φορές παραληρεί, αλλοιώνοντας την πραγματικότητα ως έναν τρόπο να κατευνάσει την οδύνη της. 

Αυτή η προσωπική ανάγνωση των σελίδων του βιβλίου μεταφέρει αυτούσιο το πνεύμα του στην οθόνη, αλλά εκεί που τα κατάφερε άριστα με έναν αντίστοιχο τρόπο ο Ερίκ Μπαρμπιέ στην "Υπόσχεση της Αυγής" που είδαμε πρόσφατα, εδώ ο Εμμανυέλ Φενκιέλ δείχνει χαμένος. Κατά συνέπεια και  η ταινία εμφανίζεται άνιση. Το πρώτο μέρος είναι πολύ ενδιαφέρον και με ήρεμο νεύρο, όταν η Μαργκερίτ γνωρίζει έναν δωσίλογο Γάλλο που της υπόσχεται να βοηθήσει όσο μπορεί τον άντρα της, γεγονός που την εκθέτει στα μάτια των συντρόφων της. Με άγνωστες τις προθέσεις του (δεν ξέρουμε αν τη βοηθά επειδή τη θέλει, επειδή προσπαθεί να της αποσπάσει πληροφορίες ή απλά από ανομολόγητες τύψεις), η σχέση των δύο αυτών ανθρώπων ξετυλίγεται στην οθόνη όμορφα κινηματογραφημένη και με βασικό της ατού την εξαιρετική παρουσία του Μπενουά Μαζιμέλ. Έχει βάλει μπόλικα κιλά, είναι η αλήθεια, που του έχουν αλλοιώσει το γοητευτικό παράστημα, την ίδια στιγμή, όμως, έχει ωριμάσει ερμηνευτικά, και η παρουσία του κυριαρχεί στην οθόνη. Τόσο το πρόσωπό του όσο και η στάση του δεν καταμαρτυρούν ποσώς τις προθέσεις του, ενώ δεν παύει -ακόμα και μέσα από μια γλυκύτητα των τρόπων του- να δείχνει απειλητικός. Η ερμηνεία του αναδεικνύει και την παρουσία της αέρινης και πανέμορφης Μελανί Τιερύ, με τη χημεία τους να δείχνει εξαιρετική σε όλες τις μεταξύ τους σκηνές.

Μόνο που ο χαρακτήρας του Μαζιμέλ εξαφανίζεται ύστερα από την απελευθέρωση, οπότε περνάμε σε ένα δεύτερο μέρος αργόσυρτο, που μπορεί να έχει κάποιες πολύ καλές στιγμές, αλλά που στην πλειονότητά του είναι αδύναμο. Μπορεί το ίδιο το κείμενο να ακούγεται υπέροχα ως αφήγηση από τη φωνή της πρωταγωνίστριας και οι εικόνες που το ντύνουν να δημιουργούν μια σχεδόν ονειρική ατμόσφαιρα (σε συνδυασμό πάντοτε με την εξαίρετη σε κάθε τομέα παραγωγή), όμως υστερεί σε κινηματογραφική ματιά, που ενδεχομένως θα του είχαν προσδώσει μια άλλη σεναριακή προσέγγιση ή ένα διαφορετικό ντεκουπάζ. Σαγηνευτικό μολαταύτα, τραγικό, και εν μέρει ντοκουμέντο μιας χώρας και μιας εποχής, το φιλμ σε κερδίζει στο σύνολό του, αλλά χωρίς να μπορεί να διατηρήσει την αρχική του δυναμική μέχρι τέλους.