Προδομένος λαός: Μαντώ Μαυρογένους (1983)

Δραματική, ιστορική σειρά των ΕΡΤ/Δυάς TV, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Χονδρογιάννη, με τους Κάτια Δανδουλάκη, Ντόρα Βολανάκη, Νίκο Γαλανό, Γιώργο Κοτανίδη, Καίτη Λαμπροπούλου, Σταύρο Ξενίδη, Χρήστο Πάρλα, Πάνο Χατζηκουτσέλη, Γιάννη Βόγλη, Τίμο Περλέγκα, Περικλή Μουστάκη.

Το μυθιστόρημα του Γεωργίου Ρούσσου για τη ζωή της εμβληματικής γυναίκας και του ρόλου της στον ξεσηκωμό των Ελλήνων κατά του τουρκικού ζυγού, μεταφέρεται στην τηλεόραση με πολλές φιλοδοξίες και αναμφισβήτητα ένα εντυπωσιακό επιτελείο ηθοποιών. 

Το τελικό αποτέλεσμα όμως αφήνει εκτεθειμένες όλες τις αρχικές φιλοδοξίες του εγχειρήματος για πολλούς και διάφορους λόγους. Κατ' αρχάς έχουμε να κάνουμε με παλιά τηλεόραση -και δεν το λέω με την καλή έννοια. Για μια ιστορία που αναφέρεται διαρκώς σε συγκρούσεις, διαδηλώσεις, εξεγέρσεις και διώξεις, η σειρά πνίγεται ασφυκτικά στα εντυπωσιακού μεγέθους άλλα άψυχα πλατώ, με μετρημένα στα δάχτυλα τα όποια εξωτερικά γυρίσματα. Ναφθαλίνη δυστυχώς μυρίζει και το σενάριο του ίδιου του συγγραφέα που στερείται οποιουδήποτε δραματουργικού ενδιαφέροντος, με ατελείωτους, μεγαλόστομους μονολόγους που οδηγούν με τη σειρά τους σε άψυχες ερμηνείες, στις οποίες οι καλοί ηθοποιοί προσπαθούν όσο μπορούν να βάλουν από μόνοι τους συναίσθημα και ανθρωπιά στις ιστορικές φιγούρες που καλούνται να υποδυθούν. Με σαφείς καταβολές από αντίστοιχες "επικές" ιστορικές κινηματογραφικές ταινίες, η "Μαντώ Μαυρογένους" χάνεται σε κείμενα βγαλμένα λες από βιβλία ιστορίας που διαβάζαμε στο σχολείο, μπολιασμένα με μια κάποια πολιτική κριτική για τα συμφέροντα των ξένων και άλλα τέτοια ιδιαίτερα δημοφιλή εκείνα τα χρόνια. 

Για να είμαστε όμως και δίκαιοι, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως η σειρά ταλαιπωρήθηκε από τα πριν, καθώς έπεσε ακριβώς επάνω στη μεταβατική περίοδο της δημόσιας τηλεόρασης των αρχών των '80s. Δυστυχώς, όπως συμβαίνει με πολλά γεγονότα της ελληνικής ιστορίας των ραδιοτηλεοπτικών μέσων, δεν υπάρχει ουσιαστική καταγραφή και αρθρογραφία της εποχής, όμως από όσα μπόρεσα να βρω και από όσα θυμάμαι, η "Μαντώ Μαυρογένους" ήταν κατά πάσα πιθανότητα από τις σειρές εκείνες που είχαν εγκριθεί στα ύστερα της προηγούμενης διοίκησης της ΕΡΤ, με τα γυρίσματα να έχουν ήδη ξεκινήσει. Η εκλογή του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση και η απόφαση των νέων διοικήσεων σε ΕΡΤ και ΥΕΝΕΔ να κόψουν την πλειοψηφία των ελληνικών σειρών (και όχι μόνο) που μεταδίδονταν τότε αλλά και να ακυρώσουν τις αναθέσεις που είχαν ήδη εγκριθεί, άφησε πολλά πράγματα στον αέρα. Όμως, επειδή πολλά από τα ακυρωμένα προγράμματα είχαν ήδη πληρωθεί, αποφασίστηκε μετά από κάποια χρόνια να αξιοποιηθούν στο πρόγραμμα, από ανάγκη περισσότερο παρά από επιθυμία. Και κάπως έτσι, η συγκεκριμένη σειρά μεταδόθηκε κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 1983, μα κατά πως φαίνεται όχι πλήρης. Διαβάζω πως η αρχική παραγγελία μιλούσε για 24 επεισόδια, ενώ τελικά μεταδόθηκαν μόλις 12. Έχω την αίσθηση λοιπόν, πως κάπου εκεί ανάμεσα στις διαβουλεύσεις να "έφτιαξαν" ένα νέο φινάλε που να οδηγεί την ιστορία κάπου εκεί στην αρχή της επανάστασης και να ολοκληρώνει κατά το δυνατόν την ιστορία. Όχι πως όλα αυτά δικαιολογούν την παλιακή αίσθηση που αποπνέει το συγκεκριμένο σήριαλ, αλλά τέλος πάντων μπορεί να εξηγήσει και τους λόγους που δεν επέτρεψαν να γίνουν οι όποιες διορθωτικές κινήσεις αλλά και αυτούς που οδήγησαν τη σειρά στη λήθη, χαμένη όπως μεταδόθηκε το τρίμηνο Ιουνίου-Σεπτεμβρίου 1983, σε χρόνια χωρίς βίντεο και χωρίς απαραίτητα δεύτερη τηλεόραση στα εξοχικά του κόσμου -αφήστε δε που και τηλεόραση να είχαν τα εξοχικά, αυτό δεν εξασφάλιζε πως η στην εκάστοτε παραθεριστική περιοχή έφτανε το τηλεοπτικό σήμα και των δύο καναλιών. Πάντως, χάρη στο Ertflix, και καθαρά για ιστορικούς λόγους, η "Μαντώ Μαυρογένους είναι διαθέσιμη και πάλι για όσους αγαπούν να μελετούν το παρελθόν της ελληνικής τηλεόρασης.

Για περισσότερες κριτικές ταινιών, θεατρικών παραστάσεων, τηλεοπτικών σειρών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε το Cinemano στο Facebook και στο Instagram.