Ξεριζωμένη γενηά (1968) (Α/Μ)
Μεταγενέστερη γραφή: Ξεριζωμένη γενιά
Δραματική ταινία της ΚΛΑΚ Φιλμς σε σκηνοθεσία Απόστολου Τεγόπουλου, με τους Νίκο Ξανθόπουλο, Άντζελα Ζήλια, Μάνο Κατράκη, Λαυρέντη Διανέλλο, Ανέστη Βλάχο, Ελένη Ζαφειρίου, Γιώτα Σοϊμίρη, Παντελή Ζερβό, Σπεράντζα Βρανά, Νικήτα Πλατή, Θάνο Κανέλλη.
Πρόσφυγας από τη Σμύρνη, με τους γονείς του να αγνοούνται, ο μικρός Βασίλης ξεφεύγει από τα χέρια μιας οικογένειας που τον εκμεταλλευόταν στην Κομοτηνή και ταξιδεύει στην Αθήνα για να ξεκινήσει μια νέα ζωή. Για καλή του τύχη γνωρίζει τον Μάνθο, έναν καλοσυνάτο άνθρωπο που του προσφέρει στέγη και φαγητό και ο οποίος αναγνωρίζει την έφεση του μικρού στη μουσική. Τα χρόνια περνάνε, ο Βασίλης είναι πλέον ένας ανερχόμενος λαϊκός συνθέτης και τραγουδιστής που όμως δεν έπαψε ποτέ να αναζητά στοιχεία από το παρελθόν του που θα του επιτρέψουν να βρει τη μητέρα του και την αδελφή του.
Λαϊκό κινηματογραφικό υπερθέαμα, σχεδόν τρίωρης διάρκειας, έτσι όπως μόνο η ΚΛΑΚ Φιλμς γνώριζε να γυρίζει, με αρωγό και μπροστάρη της τον Νίκο Ξανθόπουλο, μέγα αστέρι εκείνη την εποχή. Κάπου μισό εκατομμύριο εισιτήρια έχουν καταγραφεί στην πρώτη προβολή της ταινίας, γεγονός που κατατάσσει την "Ξεριζωμένη γενιά" στην 9η θέση των εμπορικότερων ελληνικών ταινιών της σαιζόν 1967-68. Κι όχι αδικαιολόγητα. Κατ' αρχάς είναι το θέμα της, με την ιστορία της Μικρασιατικής Καταστροφής να στοιχειώνει τον τίτλο και τον ήρωα της ταινίας. Μεγάλος ο πόνος του ξεριζωμού στη συνείδηση των Ελλήνων τότε, κι ακόμα φρέσκος, χωρίς αυτό να αντικατοπτρίζεται στο σινεμά που το αντιμετώπιζε ως ταμπού. Στην προκειμένη περίπτωση βέβαια δεν είναι αυτή καθ' εαυτή η καταστροφή της Σμύρνης που μας απασχολεί, αλλά οι συνέπειές της στη ζωή των ανθρώπων που επεβίωσαν. Άλλωστε αυτό ήταν και το ζητούμενο της ταινίας, να "μιλήσει" στους ξεριζωμένους που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο έβαλαν το λιθαράκι μιας νέας ζωής, αφού η αυτή που ζούσαν νωρίτερα διαγράφηκε με μονοκοντυλιά.
Ακόμα κι αν όλο αυτό είναι απλά η αφορμή για μια ιστορία οικογενειακής αναζήτησης και ενός μεγάλου έρωτα, η ταινία δεν ξεστρατίζει ποτέ, βάζοντας τον ήρωά της να αναζητά τη χαμένη οικογένειά του, καθώς η ζωή του διασχίζει ολόκληρες δεκαετίες. Την ίδια στιγμή, χρησιμοποιεί τη μουσική ιδιότητα του Βασίλη για να γεμίσει από λαϊκά τραγούδια (36 στο σύνολό τους) τα οποία ακούγονται είτε "live" είτε ως μουσική υπόκρουση. Σε αντίθεση πάντως με άλλες αντίστοιχες παραγωγές, η "Ξεριζωμένη γενιά" δεν καταφεύγει στα τραγούδια για να γεμίσει ένα ανύπαρκτο σενάριο, αλλά τα εντάσσει απόλυτα στη ροή της αφήγησης, είτε ως τρόπο ανάπαυλας του δράματος είτε ως μέσο πολύ χρήσιμων κολλάζ εικόνων που μας ταξιδεύουν στον χρόνο (όπου μάλιστα το μοντάζ του Αντώνη Τέμπου ξεφεύγει από την πεπατημένη και αποκτά δική του φωνή). Επίσης, το βασικό τραγούδι της ταινίας κρατά και έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην κορύφωση της ιστορίας, απόλυτα συνδεδεμένο με το σενάριο.
Βέβαια, οι συμβάσεις της εποχής εμποδίζουν την ταινία να ξεχωρίσει σε κάτι μοναδικό, όμως την ίδια στιγμή είναι ακριβώς αυτές οι συμβάσεις που ταυτόχρονα την απογειώνουν. Πλούσια παραγωγή (πάντα για τα δεδομένα εποχής και εταιρείας), η οποία γνωρίζει πώς να αποφύγει κακοτοπιές που ενδεχομένως θα την εξέθεταν, η "Ξεριζωμένη γενιά", πέραν του εμπειρότατου Νίκου Ξανθόπουλου που βάζει πόνο και ερμηνεία ακόμα και στα τραγούδια, συγκεντρώνει την Α' Εθνική στους β' ρόλους, από τον Μάνο Κατράκη και την Ελένη Ζαφειρίου, στον Παντελή Ζερβό και στον Λαυρέντη Διανέλλο. Αν κάτι ακόμα έχει ενδιαφέρον είναι ο ρόλος της Γιώτας Σοϊμίρη που χειρίζεται αξιοπρεπέστατα την περιπεσούσα, ενώ εξ ίσου καλή είναι και η Σπεράντζα Βρανά. Εν κατακλείδι, πρόκειται για μια ταινία που σέβεται το κοινό για το οποίο γυρίστηκε, απόλυτα επιτυχημένη στο είδος της, την εποχή που στο ελληνικό σινεμά υπήρχε μια στοιχειώδης "βιομηχανία" με "στούντιο" που το καθένα εξυπηρετούσε διαφορετικές ανάγκες ψυχαγωγίας, είδους και κοινού, με όλα τα μειονεκτήματά του. Εάν οι δεκαετίες που ακολούθησαν δεν είχαν αποκοπεί τόσο βίαια από την ιστορία του ελληνικού σινεμά, σήμερα ενδεχομένως να είχαμε στη χώρα μια ενεργή κινηματογραφική βιομηχανία.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου