Human flow (2017)

Ελληνικός τίτλος: Ανθρώπινη ροή

Ντοκυμανταίρ της Participant, σε σκηνοθεσία Άι Γουέιγουέι που εστιάζει στο θέμα των προσφυγικών ροών σε ολόκληρο τον κόσμο. Επίκαιρο όσο ποτέ και με προφανές ελληνικό ενδιαφέρον (μεγάλο μέρος της ταινίας είναι γυρισμένο στη Μυτιλήνη και την Ειδωμένη) το φιλμ καταγράφει περιστατικά και ανθρώπους με μια πρωτοφανή ψυχραιμία και αποστασιοποίηση. Εύκολα θα περίμενε κανείς η ταινία να πάρει διδακτική θέση, να σηκώσει δάχτυλο, ακόμα και να κραυγάζει όμως, όχι, κι εκεί έγκειται το κινηματογραφικό ενδιαφέρον της. O σκηνοθέτης (και παράλληλα καλλιτέχνης, εικαστικός και ακτιβιστής) Άι Γουέιγουέι προτιμά μια ψύχραιμη προσέγγιση, η οποία όμως δεν παύει ούτε στιγμή να γίνεται σπαρακτική και βαθιά ανθρωποκεντρική. Μακριά από οποιαδήποτε "τηλεοπτική-ρεπορταζιακή" αντιμετώπιση που θα εστίαζε σε προσωποπαγείς ιστορίες για να εκβιάσει τη συγκίνηση και να προκαλέσει το ενδιαφέρον, εδώ έχουμε μια ταινία που τιμά το είδος της, το σινεμά της τεκμηρίωσης, αφού κατ' ουσίαν τεκμηριώνει με στοιχεία (που περνούν ήρεμα από την οθόνη) και εικόνες ένα παγκόσμιας εμβέλειας γεγονός, καθώς μιλάμε πλέον για εκατομμύρια ανθρώπων που για τον ένα ή τον άλλον λόγο εκτοπίζονται από τα σπίτια τους. 

Από τη Συρία στην Ελλάδα, από τη Γάζα στην Ιορδανία, από την Ερυθραία στην Ιταλία, από τη Σομαλία στη Γαλλία και από το Κουρδιστάν στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό, η κάμερα του σκηνοθέτη παρακολουθεί, καταγράφει και συνθέτει τα κομμάτια του παζλ ενός οικουμενικού προβλήματος του οποίου τα μεγέθη ενδεχομένως να αγνοούμε. Κινηματογραφικά δε, το εγχείρημα έχει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον, καθώς η κάμερα προτιμά να μένει μακριά και να γεμίζει την οθόνη με αχανή τοπία γεμάτα κόσμο που δεν θα έπρεπε να είναι εκεί, πολλές φορές χωρίς μουσική και μόνο με φυσικό ήχο, δημιουργώντας από τη μια εικόνες γεμάτες ανθρώπινο πόνο και από την άλλη πλάνα που μοιάζουν με αλλόκοτες εγκαταστάσεις μοντέρνας τέχνης. Η απουσία σπηκάζ σε συνδυασμό με την παράθεση σε τίτλους στοιχείων, ειδήσεων και αποσπασμάτων από ποιήματα και γραφές συνθέτουν έναν πλουραλιστικό σχολιασμό που ενδεχομένως παίρνει θέση (πώς θα μπορούσε να μην πάρει άλλωστε;) ενώ την ίδια στιγμή αφήνει χώρο και χρόνο στον θεατή να κάνει τις δικές του εκτιμήσεις και να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Το σύνολο συμπληρώνουν σύντομες συνεντεύξεις με ενδεικτικούς πρωταγωνιστές, είτε είναι πρόσφυγες είτε είναι εκπρόσωποι του ΟΗΕ, πολιτικοί ή ακτιβιστές. Ταχύτατη μέσα στις σιωπές της, γαλήνια μέσα σε τοπία πολέμου, ψύχραιμη απέναντι σε εικόνες που ενδεχομένως σοκάρουν, με ένα λεπτό χιούμορ στις πιο απίθανες στιγμές, η "Ανθρώπινη Ροή" είναι ίσως η πιο ουσιαστική "σιωπηλή" κραυγή ενός κόσμου που συρρικνώνεται και των αλλαγών που αναπόφευκτα θα έρθουν. (7/10)