Getting straight (1970)

Ελληνικός τίτλος: Εξέγερσις και αίμα

Δραματική κομεντί της Columbia σε σκηνοθεσία Ρίτσαρντ Ρας, με τους Έλιοτ Γκουλντ, Κάντις Μπέργκεν, Ρόμπερτ Φ. Λάυονς, Τζεφ Κόρεϋ, Σέσιλ Κέλλαγουέυ.

Βετεράνος του Βιετνάμ και με έντονη κοινωνική δράση στο παρελθόν, ο Χάρρυ Μπέηλυ επιστρέφει στα θρανία για να ολοκληρώσει το μεταπτυχιακό του σε Δημόσιο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον. Θρασύς χαρακτήρας μα βαθιά ιδεολόγος, επιθυμεί με όλη του την ψυχή να γίνει καθηγητής στο Λύκειο, με όνειρό του να διαμορφώσει ελεύθερες συνειδήσεις και να ανακαλύψει τον επόμενο σπουδαίο αμερικανό συγγραφέα. Με συμμετοχή σε πορείες και διαδηλώσεις αλλά και με αναφορές για χρόνο στη φυλακή, ο Χάρρυ αντιμετωπίζει ειρωνικά τις φοιτητικές εξεγέρσεις στο Πανεπιστήμιο, θεωρώντας πως γίνονται πλέον για ασήμαντη αφορμή. Μεγαλύτερος σε ηλικία από όλους άλλωστε δεν μπορεί -και μάλλον ούτε θέλει- να μπει στο μυαλό τους και να καταλάβει τους λόγους για τους οποίους διαμαρτύρονται. Δεν είναι πως έχει συμβιβαστεί, όμως η επιθυμία του να γίνει καθηγητής τον αναγκάζει να παίξει όσο περισσότερο μπορεί εντός έδρας και να "συμμαζευτεί". Η οργή όμως έναντι ενός συστήματος φτιαγμένου να καταπνίγει ιδέες  που καπηλεύεται την ιστορία του, συσσωρεύεται μέσα του. Την ίδια στιγμή, οι φοιτητικές εξεγέρσεις κορυφώνονται και μετά την Αστυνομία έρχεται ο Στρατιωτικός Νόμος.

Το Βιετνάμ και όλα όσα αυτό εξέφραζε στην εποχή του είχε καταρρακώσει τη συνείδηση των Αμερικανών, γεγονός που πλέον μεταφέρεται και στον κινηματογράφο, και μάλιστα εντός των μεγάλων στούντιο. Οι ταινίες δεν μιλούσαν ακόμα για το τι έκανε ο πόλεμος στο μυαλό και την ψυχή των στρατιωτών -αυτό ήταν προϊόν του σινεμά των '80s- όμως η Αμερική αμφισβητούσε για πρώτη φορά τον ίδιο της τον εαυτό με τις φοιτητικές εξεγέρσεις να αυξάνονται και μάλιστα με τη συμμετοχή όχι μελών κάποιας μειονότητας, αλλά ξανθών, ροδαλών αμερικανόπουλων. Καθόλου τυχαία λοιπόν, την ίδια χρονιά με το "Εξέγερσις και Αίμα" η Columbia βγάζει και το "Επανάστασις Κάθε Λεπτό", ενώ η Metro-Goldwyn-Mayer κυκλοφορεί το "Ζαμπρίνσκι Πόιντ" και το εξαιρετικό "Φράουλες και Αίμα". Η Αστυνομία χτυπά και ματώνει φοιτητές στα Πανεπιστήμια και το Χόλυγουντ που φαινομενικά στέκει αμήχανο μπροστά στα γεγονότα, καλείται να πάρει θέση. Προς τιμήν των στούντιο, των δημιουργών και της εποχής, η θέση που παίρνει δεν έχει καμία πολιτική ορθότητα. Το σινεμά μοιάζει να κατεβαίνει κι αυτό στους δρόμους μαζί με τους φοιτητές, να πνίγεται στα δακρυγόνα και να αντηχεί στα ηχεία των αιθουσών τον γδούπο από τα γκλομπ.

Σε αυτήν την ιστορική στιγμή για τις ΗΠΑ αλλά και για το αμερικανικό σινεμά στέκει η ταινία για την οποία μιλάμε σήμερα και εν μέσω αυτού του πλαισίου μπορούμε να την αντιληφθούμε. Ενδεχομένως να μην είναι η καλύτερη από όσες ανέφερα, όμως δεν παύει να ξεχωρίζει για την εξαιρετική ερμηνεία του Έλιοτ Γκουλντ που μοιάζει με καζάνι που βράζει μέχρι την τελική του έκρηξη σε αυτήν την εξαιρετική σκηνή των προφορικών εξετάσεων, λίγο πριν το φινάλε. Σε έναν ρόλο φαινομενικά οπορτουνιστή που δεν κάνει καμία προσπάθεια να γίνει συμπαθής -το λες και bullying αυτό που ασκεί στην κοπέλα του- ο Γκουλντ δεν αφήνεται ποτέ σε υπερβολικά ξεσπάσματα και μανιέρες διδακτικού ύφους. Υπερασπίζεται μέχρι τέλους αυτόν τον ρομαντικό λόγιο που ονειρεύεται πως θα βρει the next top author, που γίνεται και ο ίδιος βίαιος ενόσω αντιτάσσεται στη βία. Κακά τα ψέματα, ο Γκουλντ είναι το μεγάλο χαρτί αυτής εδώ της ταινίας που από μόνη της χαρακτηρίζεται από μια αμήχανη φλυαρία. Της αναγνωρίζεις όμως πως χτίζει σταδιακά την κορύφωση του φινάλε, το οποίο όταν τελικά έρχεται αντιλαμβάνεσαι ότι για αυτό γίνονταν όλα. Εξαιρετικές είναι και οι σκηνές του Έλιοτ Γκουλντ με τον Τζεφ Κόρρεϋ που υποδύεται υποδειγματικά έναν καθηγητή του Πανεπιστημίου. Εύσημα και στη φωτογραφία του Λάσλο Κόβακς που ζωντανεύει κάθε σκηνή με τα κάδρα του. Σε ένα μικρό ρόλο, εμφανίζεται o 27χρονος Χάρισον Φορντ.

Για περισσότερες κριτικές ταινιών, σειρών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε μας στο Facebook στη σελίδα Cinemano.