Parsifal (2020)

Ελληνικός τίτλος: Πάρσιφαλ

Το Arte και η Unitel μαγνητοσκοπούν τη νέα παραγωγή της όπερας του Ρίχαρντ Βάγκνερ από το Teatro Massimo του Παλέρμο, τον Ιανουάριο του 2020, σε σκηνοθεσία Γκράχαμ Βικ, μουσική διεύθυνση Όμερ Μέιρ Βέλμπερ και τηλεοπτική σκηνοθεσία Τιτσιάνο Μαντσίνι. Πρωταγωνιστούν οι Τόμας Τόμασον, Αλεξέι Τανοβίτσκι, Τζων Ρέλυα, Τζούλιαν Χάμπαρντ, Κατρίν Υνόλντ, Τόμας Γκάζελι.

Η δυαδική, λυτρωτική και πλέον βιβλική όπερα του Ρίχαρντ Βάγκνερ, ανέκαθεν πρόκληση για θέατρα, μουσικούς, ερμηνευτές και σκηνοθέτες, παρουσιάζεται σε μια νέα, πολλά υποσχόμενη και φιλόδοξη παραγωγή. Κατ' αρχάς, ο "Πάρσιφαλ" φαντάζει άρρηκτα συνδεδεμένος κατά έναν τρόπο με το Παλέρμο, καθώς ο Βάγκνερ ολοκλήρωσε τη μουσική και το λιμπρέτο της αφιερωμένης στη Μεγάλη Παρασκευή όπερας ενόσω κατοικούσε στην όμορφη πόλη του ιταλικού νότου. Έτσι, λοιπόν, η διεύθυνση του Teatro Massimo του Παλέρμο, ενός από τα πλέον εμβληματικά λυρικά θέατρα της Ιταλίας, τόσο αρχιτεκτονικά όσο και καλλιτεχνικά, γνώριζε ότι έπαιρνε μεγάλο ρίσκο με αυτήν τη νέα ανάγνωση του έργου. Μολαταύτα, δεν δίστασε στο πλαίσιο της τευτονικής θεματολογίας προς την οποία έχει δεσμευθεί, να δώσει το ελεύθερο στον βρετανό σκηνοθέτη Γκράχαμ Βικ να επιστρέψει στη σκηνή του (διαβάζω πως είχε προηγηθεί το "Λυκόφως των Θεών") για αυτήν τη μινιμαλιστική προσέγγιση του θρησκευτικού μεγαλείου του Βάγκνερ. Φανατικός οπαδός της αποστασιοποίησης του μπρεχτικού θεάτρου ο ίδιος, ο σκηνοθέτης από τη μια απογυμνώνει τον δικό του "Πάρσιφαλ" από τον μεταφυσικό ρεαλισμό και τις συναισθηματικές κορυφώσεις, για να ενστερνιστεί το κενό του χώρου, το αχανές βάθος της αδιακόσμητης σκηνής αλλά την ίδια στιγμή να ρίξει στη μάχη -κυριολεκτικά και μεταφορικά- ανθρώπινα κορμιά που είτε υποφέρουν ημίγυμνα, λαβωμένα και ματωμένα, είτε παίζουν ένα αλλόκοτο και συχνά βίαιο θέατρο σκηνών, με τις φιγούρες τους να μοιάζουν να διακρίνονται κατάμαυρες και ζοφερές, κόντρα στο λευκό πανί στο βάθος της σκηνής (εξαιρετική η δουλειά στους φωτισμούς και τη χορογραφία σε αυτές τις σεκάνς). Ίσως ποτέ άλλοτε το σώμα να μην βρέθηκε τόσο κοντά στο πνεύμα του "Πάρσιφαλ", με τους ηθοποιούς να κυλιούνται, να σέρνονται, να υποφέρουν, ημίγυμνοι, τσαλακωμένοι, ακρωτηριασμένοι θαρρείς από τα ζωτικά κομμάτια τους. 

Έχει, λοιπόν, πολύ μεγάλο ενδιαφέρον ο τρόπος που η δυαδικότητα του Βάγκνερ απεικονίζεται και στη σκηνοθετική έκφραση της παράστασης, καθώς η απογυμνωμένη αποστασιοποίηση παντρεύεται το συναίσθημα που αναδύουν τα κορμιά των ερμηνευτών, ενόσω αποζητούν τον Λυτρωτή και τη Λύτρωσή του. Ο Πάρσιφαλ του Γκράχαμ Βικ δεν είναι ο παντοδύναμος ιππότης, μα ένας αφελής -σαν παιδί λες- νέος, που μπαίνει σε αυτήν την περιπέτεια για να ξεπλύνει ένα παιδιάστικο και αφελές λάθος του, προτού καν ο ίδιος συνειδητοποιήσει το μέγεθος και τη σημασία της αποστολής που αναλαμβάνει. Και ίσως, μέσα σε αυτήν τις πολλές φορές παραληρηματική ανάγνωση του έργου, ο επικριτικός και σκεπτικιστής Γκράχαμ Βικ να αποδίδει με τον πιο σεπτό και ταπεινό τρόπο τη λύτρωση και τη σωτηρία από το Άγιο Δισκοπότηρο -το οποίο εν τέλει δεν υπάρχει- σε αυτήν την τελική σκηνή με τον Πάρσιφαλ να αφηγείται όσα έγιναν σε ένα τσούρμο προσφυγόπουλα που τον έχουν περικυκλώσει και τον ακούνε με λατρεία. Εκείνος σίγουρα βρήκε το πραγματικό Άγιο Δισκοπότηρο και τη δική του λύτρωση.

Για περισσότερες κριτικές ταινιών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε μας στο Facebook στη σελίδα Cinemano.