Visages villages (2017)

Ελληνικός τίτλος: Πρόσωπα & ιστορίες

Ντοκυμανταίρ της Le Pacte, σε σκηνοθεσία Ανιές Βαρντά και ΖεΑρ, που μας μεταφέρει σε ένα αυθόρμητο ταξίδι στη Γαλλία, σε χωριά και εργοστάσια, όπου γνωρίζουμε τους ανθρώπους τους ενώ γινόμαστε μάρτυρες ενός πρωτότυπου street art project. Τρομάζει η περιγραφή, έτσι;

Έλα που δεν είναι έτσι, όμως... Απλά, όσο κι αν θέλεις να βάλεις σε λέξεις τον κεντρικό καμβά της ταινίας, νιώθεις πως όσο κι αν προσπαθήσεις την αδικείς. Η δύναμή της είναι οι εικόνες της και οι άνθρωποί της κι όλο αυτό δεν αποτυπώνεται με λόγια. Άλλωστε, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος, όσα περισσότερα πεις, τόσο περισσότερο να αποξενώσεις την ταινία από το κοινό της, αφού ελοχεύει ο κίνδυνος να κάνεις τον κόσμο να πιστέψει πως δεν τον αφορά. Και φαινομενικά, έτσι ακούγεται, ως κάτι πολύ εστέτ και απόμακρο: μια μεγάλη σκηνοθέτις με 52 τίτλους στο βιογραφικό της, συναντιέται εντός και εκτός οθόνης με τον ΖεΑρ (JR), διακεκριμένο γάλλο φωτογράφο και καλλιτέχνη, ο οποίος τυπώνει και κολλάει φωτογραφίες μεγάλου μεγέθους σε εξωτερικές επιφάνειες κτιρίων ή άλλων κατασκευών. Με την πραγματική του ταυτότητα να παραμένει ανέκαθεν κρυφή, εδώ ο ΖεΑρ ταξιδεύει με την Βαρντά σε χωριά και απίστευτες τοποθεσίες της Γαλλίας, μιλώντας με τους ανθρώπους τους και αποτυπώνοντας την εικόνα τους (άρα και την ιστορία τους) σε κτίρια, τοίχους, κοντέινερ και όπου αλλού. Το αποτέλεσμα είναι 90 λεπτά βαθιάς ανθρωπιάς που κυλάνε σαν νεράκι -πραγματικά δεν θα καταλάβετε πότε άρχισε και πότε τελείωσε η ταινία- καθώς η δύναμη των εικόνων και των ανθρώπων της θα σας παρασύρει σε ένα ταξίδι (πείτε και το trip) άνευ προηγουμένου. 

Ποτέ άλλοτε ένα τέτοιο -εν πολλοίς πειραματικό- εγχείρημα δεν θυμάμαι να απέκτησε κινηματογραφική φωνή. Είναι όλο τόσο καινούργιο στα μάτια μας και ταυτόχρονα πανανθρώπινο που γίνεται γοητευτικά συναρπαστικό. Είναι και η εξαιρετική χημεία των δύο συντελεστών, το βλέμμα και η φωνή της Ανιές Βαρντά σε συνδυασμό με τη δημιουργική τρέλα και τον αμέριστο και ουσιαστικό σεβασμό που της δείχνει ο ΖεΑρ που μετατρέπουν το φιλμ -πιστέψτε με- σε ένα παραμύθι γιαγιάς και εγγονού. Είναι και οι αναμνήσεις της Βαρντά, είναι η δεδηλωμένη της επίγνωση πως όσους ανθρώπους συναντά στην ταινία αυτή δεν θα τους ξαναδεί ποτέ, είναι η έκφραση των άγνωστων "πρωταγωνιστών" που βλέπουν τον εαυτό τους γιγάντιο στους τοίχους ή όπου αλλού, είναι κι αυτά τα ανείπωτης ομορφιάς κάδρα, είναι το παρόν που γίνεται ένα με το παρελθόν, είναι το κλειστό, χωρίς κουδούνι,  σπίτι του Ζαν Λυκ Γκοντάρ κι αυτό το μήνυμα γραμμένο στο τζάμι κι άλλα τόσα που μαζί, με άριστο τάιμινγκ και άρτιο κινηματογραφικό ρυθμό, γίνονται ταυτόχρονα ρεαλισμός και όνειρο. Λες και οι ζωές όλων αυτών εκεί πάνω στην οθόνη, μετατρέπονται σε ταινίες μικρού μήκους που ενδεχομένως όλες μαζί να αφηγούνται κομμάτια της δικής μας ιστορίας. Ποτέ άλλοτε κάτι τόσο τετριμμένο δεν κατόρθωσε να απογειωθεί σε επίπεδα μέθεξης. Όμως αυτός δεν είναι και ο ρόλος της πραγματικής Τέχνης στη ζωή μας; Να αναγάγει σε σπουδαίο το τετριμμένο; 

Με την αντίστιξη της γοητείας του εφήμερου έναντι του οριστικού τέλους που σημαδεύει τις ζωές μας, η ταινία, μέσα από τεράστια αποθέματα ανθρωπιάς και ειλικρίνειας, αποτελεί περίτρανη απόδειξη πως μόνο η αγάπη και η τέχνη μπορούν να μας εξασφαλίσουν την αιωνιότητα. Διαμάντι!