Patriots Day (2016)

Ελληνικός τίτλος: Η μέρα των ηρώων

Δραματική περιπέτεια των Lionsgate/CBS, σε σκηνοθεσία Πήτερ Μπεργκ, με τους Μαρκ Γουώλμπεργκ, Κέβιν Μπέηκον, Τζων Γκούντμαν, Μισέλ Μόναχαν, Τζίμμυ Ο. Γιανγκ, Άλεξ Γουλφ, Τέμο Μελικίτζε, Τζ, Κ. Σίμμονς. 

Κινηματογραφική απεικόνιση των τραγικών γεγονότων που έλαβαν χώρα στον Μαραθώνιο της Βοστώνης το 2013 και του ανθρωποκυνηγητού που ακολούθησε για τον εντοπισμό των βομβιστών, σε μια ταινία που προσπαθεί να κρατήσει αποστάσεις από οποιασδήποτε μορφής συναισθηματική έξαρση και να λειτουργήσει ως ρεπορτάζ μυθοπλασίας.

Πριν από κάτι δεκαετίες, μια αντίστοιχη ταινία την αποκαλούσαμε exploitation, καθώς είναι σαφής η πρόθεσή της να εκμεταλλευθεί το λαϊκό συναίσθημα και τις συλλογικές μνήμες. Για ποιον άλλο λόγο, άλλωστε, να γυρίσεις μόλις τρία χρόνια μετά μια ταινία η οποία αναπαριστά τα γεγονότα που συγκλόνισαν τη Βοστώνη αν όχι για να κερδίσεις εκ προοιμίου τη συμπάθεια του κοινού; Βέβαια, ως γνωστόν, πρόκειται για συνηθισμένη διαδικασία, αφού έχουμε δει πολλές αντίστοιχες ταινίες τα τελευταία χρόνια, με πιο πρόσφατη αυτήν του Κλιντ Ήστγουντ για τα γεγονότα στην αμαξοστοιχία Thalys με κατεύθυνση το Παρίσι. Τα τρομοκρατικά χτυπήματα και οι δολοφονικές επιθέσεις παραφρόνων ανά τον κόσμο δυστυχώς γίνονται συχνά πρωτοσέλιδο, άρα αποτελούν μια πλούσια δεξαμενή θεματογραφίας για ένα mainstream σινεμά που αναζητά διαρκώς ήρωες σε μια εποχή που μάλλον εκλείπουν. Το θέμα, πάντως, δεν είναι γιατί να γυρίσεις μια ταινία που να αναπαριστά μια τέτοια επίθεση αλλά πώς τη γυρίζεις, με τι σκοπό και με ποια οπτική.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, στη "Μέρα των Ηρώων" αναγνωρίζεις τις καλές της προθέσεις, οι οποίες καμία διάθεση δεν έχουν να προπαγανδίσουν εθνικιστικά ή θρησκευτικά μηνύματα. Οι δύο βομβιστές της Βοστώνης παρουσιάζονται απλά ως εγκληματίες, με θρησκεία και καταγωγή απλά να αναφέρονται αλλά να μην θεωρούνται ως η πηγή του κακού. Τη δράση αναζητά η ταινία, τον εκβιασμό του συναισθήματος αλλά και έναν εορτασμό του συλλογικού πνεύματος που επέδειξε μία ολόκληρη πόλη εκείνες τις δύσκολες μέρες. Το πόσο τα καταφέρνει όλα αυτά, είναι άλλη συζήτηση. Στον τομέα της δράσης, πάντως, δεν τα πάει καθόλου άσχημα -είναι εμφανές ότι ως περιπέτεια τη γύρισαν την ταινία και όχι ως κάτι άλλο. Με μια κλιμακωτή αφήγηση που ξεκινά την παραμονή του Μαραθωνίου, για να κάνει το "μπαμ" κυριολεκτικά με τις δύο βόμβες, η ταινία μετά γίνεται τυπικό αστυνομικό θρίλερ αναζήτησης των ενόχων, με γρήγορους ρυθμούς και αγωνία, κάτι που λογίζεται στα υπέρ της, αφού τα γεγονότα και η εξέλιξή τους είναι γνωστά. 

Εκεί που το χάνει λίγο -και καλά να πάθει, αφού τα γεγονότα είναι πολύ φρέσκα και οι μνήμες των πραγματικών πρωταγωνιστών ακόμα πολύ νωπές για να γίνουν ταινία- είναι στην αντιμετώπιση των χαρακτήρων. Είναι εμφανέστατο το άγχος των δημιουργών να μην προσβάλλουν κανέναν, να παρουσιαστούν όλα καθώς πρέπει και να περάσουν αυτό το αίσθημα της συλλογικής αλληλεγγύης. Αυτό που καταφέρνουν, όμως, είναι να μην επιτρέψουν στην ταινία να έχει ούτε ολοκληρωμένους χαρακτήρες αλλά ούτε και πρωταγωνιστή. Περισσότερο ως καστ συνόλου, οι ηθοποιοί αναπαριστούν απλώς τους πραγματικούς ανθρώπους που συμμετείχαν στα γεγονότα, παρά πλάθουν χαρακτήρες, την ίδια στιγμή που δεν υπάρχει κεντρικός ήρωας μέσα από τον οποίο να παρακολουθήσεις την εξέλιξη ή να ταυτιστείς μαζί του. Ο Μαρκ Γουώλμπεργκ πάει να το σώσει κάπως στον ρόλο του αστυνομικού Τόμμυ Σώντερς, κι αυτό γιατί ο χαρακτήρας που υποδύεται είναι 100% φανταστικός, άρα δεν οφείλει να υποταχθεί σε νόρμες και ευθύνες απέναντι σε κάποιο υπαρκτό πρόσωπο. Όμως, ο ρόλος του είναι περιορισμένος και μολονότι είναι αυτός με τον μεγαλύτερο χρόνο επί της οθόνης, δεν τον λες πρωταγωνιστικό με την κυριολεκτική έννοια. Ο Κέβιν Μπέηκον, επίσης, στον ρόλο του ειδικού πράκτορα του FBI Ρίτσαρντ Ντελώριε, κάνει αυτό που λέμε "δυνατή είσοδο", αλλά τον χάνουμε στη συνέχεια, καθώς στην ιστορία μπλέκουν χίλια μύρια ακόμα πρόσωπα. 

Παρά τις αδυναμίες της, πάντως, η ταινία κυλάει γρήγορα, και όπως είπα πριν κατορθώνει να έχει αγωνία παρά τη γνωστή εξέλιξη των γεγονότων. Μάλιστα, οι σκηνές δράσης της είναι άψογα γυρισμένες, τόσο οι εκρήξεις στον Μαραθώνιο όσο και το ανθρωποκυνηγητό που ακολουθεί, αποδεικνύοντας πως ο Πήτερ Μπεργκ θα μπορούσε να διακριθεί εξαιρετικά ως action σκηνοθέτης, αφού το κατέχει το θέμα -το είδαμε άλλωστε τόσο στο "Mile 22" όσο και στο "Deepwater Horizon" που ακολούθησαν. Μόνο να του δώσει κάποτε κάποιος κι ένα καλό σενάριο στα χέρια για να μπορέσει να το απογειώσει.