Climax (2018)

Το Arte και η Wild Bunch υπογράφουν τη νέα ταινία του Γκασπάρ Νοέ, με πρωταγωνιστές χορευτές και ηθοποιούς, μεταξύ των οποίων ενδεικτικά αναφέρω τους Σοφία Μπουτελά, Ρομαίν Γκιγιερμίκ, Κίντυ Σμάιλ, Κλωντ Γκαζάν Μωλ, Ζιζέλ Πάλμερ, Αντριέν Σισοκό, Αλάγια Αλσαφίρ, Σαρλήν Τεμπλ. 

Μια ομάδα νέων και ταλαντούχων χορευτών επιλέγεται κατόπιν οντισιόν για να συμμετάσχουν σε ένα σχήμα που θα περιοδεύσει όχι μόνο στη Γαλλία αλλά και στην Αμερική. Πολλά υποσχόμενο το project, ενθουσιάζει τους υποψήφιους που δείχνουν έτοιμοι για όλα αν είναι να επιλεγούν. Οι πρόβες γίνονται σε μια απομακρυσμένη σχολή, είναι εντατικές και κουραστικές και φτάνουν στα όρια τα μέλη του θιάσου. Μετά το τέλος της τρίτης μέρας, στήνεται ένα αυτοσχέδιο πάρτυ στο παρκέ της σχολής, το οποίο εξελίσσεται σε εφιάλτη, καθώς η σαγκρία που πίνουν είναι "πειραγμένη" με LSD.

Τώρα, τι κάνουμε; Να μιλήσουμε για την ταινία ή για τον Γκασπάρ Νοέ; Και άντε, να μιλήσουμε.Τι να πούμε; Ας πούμε, για παράδειγμα, ότι δεν ξαναβάζεις σαγκρία στο στόμα σου μετά το "Climax". Αυτό είναι σίγουρο. Μπορούμε επίσης να πούμε με σιγουριά ότι η Γαλλία έχει εξαιρετικούς χορευτές δρόμου. Μπορούμε, τέλος να συζητήσουμε για την τέκνο μουσική των '90s. Ωραία κομμάτια είχαν βγει! 

Κατά τα άλλα, τι; Περιμένετε να σας πως αν μου άρεσε ή όχι; Ωραία, λοιπόν, τη γούσταρα την ταινία όσο την έβλεπα. Αλλά, πάλι, εμένα μου αρέσει να τρώω και πατατάκια Τσακίρης με σοκολάτα υγείας Παυλίδη, οπότε δεν είμαι και ο πλέον αξιόπιστος άνθρωπος. Άρα, όπως πάει η κουβέντα, κι επειδή για την ταινία τι να πεις ακριβώς, ας μιλήσουμε για τον Γκασπάρ Νοέ. Διότι, ας μην κρυβόμαστε, αυτός είναι το θέμα μας και αυτός είναι και το θέμα του ίδιου. Αλλιώς πώς δεν εξηγείται. Θέλω να πω δηλαδή, πως μόλις με 4 μεγάλες μήκους (5, με το Climax) στο ενεργητικό του, εκ των οποίων η μία άπαιχτη στην Ελλάδα, συζητάμε για τον σκηνοθέτη Γκασπάρ Νοέ κάθε φορά που ετοιμάζεται να βγάλει κάτι καινούργιο. Το λες και επιτυχία αυτό. Το "Μόνος εναντίον όλων" ήταν πολλά υποσχόμενο, παρ' ότι -όπως διεφάνη- έδινε το στίγμα του τι θα ακολουθούσε... Το "Μη αναστρέψιμος" ακολούθησε", αν δεν το θυμάστε. Το οποίο προσωπικά μού είχε αρέσει πολύ και συγγνώμη κιόλας. Μπορούσα να το παρακολουθήσω, μπορούσα να το αντιληφθώ, μπορούσα να ταυτιστώ. Η πρόκληση δούλευε, είχε λόγο ύπαρξης, το σκηνοθετικό τρυκ της αντεστραμμένης χρονικά αφήγησης εξυπηρετούσε την ταινία. Το "Enter the void" δεν ήρθε ποτέ στα μέρη μας και το "Love", εντάξει τώρα, είχε 3D live sex. Θέλω να πω, με άλλα λόγια, πως αντικειμενικά δεν υπάρχει λόγος να περιμένεις την επόμενη ταινία του δημιουργού, έτσι δεν είναι; 

Έλα, όμως, που την περιμένεις... Το όνομά του πουλάει, τελικά -και από μόνο του πουλάει αλλά και ο ίδιος το πλασάρει. Έτσι, έχουμε φτάσει στο σημείο να συζητάμε για "τη νέα ταινία του Γκασπάρ Νοέ" προτού καν αυτή να έχει ολοκληρωθεί. Σταρ του εναλλακτικού κυκλώματος; Αγαπητός των φεστιβαλικών; Τι στο καλό; Για να μην παρεξηγηθώ, δε, κι εγώ περιμένω "τη νέα ταινία του Γκασπάρ Νοέ" κάθε σαιζόν που μας τιμά με την παρουσία του, αφού μεσολαβούν πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα μεταξύ τους. Κι από την άλλη, σκιάζομαι κάθε φορά που μπαίνω στην αίθουσα για να τη δω. 

Είδατε, τελικά, ότι για τον Γκασπάρ Νοέ, μιλάμε, εν τέλει, έτσι; Εντάξει, όχι αδικαιολόγητα. Έχει ματιά. Έχει γούστο. Ξέρει να στήνει κάδρα. Ξέρει να κουμαντάρει την κάμερα. Ξέρει να καθοδηγήσει τους ηθοποιούς του. Αυτό που δεν ξέρει πάντα -κατά το αντικειμενικόν του πράγματος- είναι να γράφει σενάρια. Ή τουλάχιστον, να ολοκληρώνει τα σενάρια που ξεκινά. Κι επειδή είναι πολύ έξυπνος και το ξέρει και ο ίδιος αυτό, "φτιασιδώνει" τις ατέλειες στην ιστορία με ό,τι τρυκ μπορεί να σκαρφιστεί. Διότι αυτό κάνει και στο "Climax". Έχει ένα εξαιρετικό πρώτο μέρος και ένα δεύτερο που ουσιαστικά δεν έχει να πει τίποτα παρά να αποδομήσει (ή να συμπληρώσει) το πρώτο. Αλλά "climax" αγαπημένε Γκασπάρ, δεν έχει η ταινία. Διότι το climax οφείλει να έρχεται στο τέλος. Αλλά εδώ, δεν...Ο θεατής σου έχει ολοκληρώσει από τα πριν, και μετά απλά παρακολουθεί. Κι επειδή το ξέρεις, αγαπημένε Γκασπάρ, κάνεις ό,τι του φανεί του λολοστεφανή για να ξεχαστώ, ο θεατής. Κόβεις το σήμα του Arte  στη μέση, βάζεις τους τίτλους τέλους στην αρχή, ρίχνεις τους τίτλους αρχής στη μέση... Ωραία πρέπει να πέρασε ο μοντέρ σου, ο Ντένις Μπέντλοου (και καθως υπογράφεις κι εσύ, αγαπημένε Γκασπάρ, το μοντάζ, φαντάζομαι πως τον αντικαθιστούσες όταν λιποθυμούσε).

Για να τα βάλουμε τα πράγματα σε μία σειρά (αν είναι ποτέ αυτό δυνατόν όταν μιλάμε για "τη νέα ταινία του Γκασπάρ Νοέ"), η ταινία ξεκινά υπέροχα. Υπέροχα, όμως. Βλέπουμε τους χορευτές στη βιντεο-οντισιόν τους, τους γνωρίζουμε, αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται να τους ζητήσουν ενδεχομένως κάτι ακραίο, η παλιά οθόνη τηλεόρασης και το παράσιτο από το tracking στο βίντεο δηλώνει εξαιρετικά το χρονικό πλαίσιο της δράσης, ενώ οι βιντεοκασέτες στα δεξιά της συσκευής σε προϊδεάζουν για αυτόν τον κίνδυνο που ελοχεύει -δηλαδή, βλέπεις τη βιντεοκασέτα του "Suspiria" και του "Καυγατζή", άρα τι περιμένεις;

Μετά τις οντισιόν, περνάμε στην πρόβα. Είναι θεός ο Γκασπάρ εκεί: τραβάει ένα μονοπλάνο ούτε ξέρω πόσων λεπτών, όπου στην οθόνη γίνεται της κακομοίρας, με κόσμο να χορεύει, να πηγαίνει, να έρχεται, να μιλάει, να ξαναχορεύει, να ξαναμιλάει... Μεγαλείο. Κι όλο αυτό, όχι μόνο να τέρπει οπτικά αλλά και να δουλεύει σεναριακά, καθώς συναντάς ζωντανά πλέον τον θίασο, μετά τις οντισιόν από το βίντεο, κι αρχίζεις να τους γνωρίζεις. 

Μετά το μονοπλάνο, παίζει με τα συνεχόμενα διαλογικά cut, αφήνοντας τους πρωταγωνιστές του να μιλήσουν μεταξύ τους, άρα και σε εμάς, και να συστηθούν πιο ουσιαστικά. Κι ύστερα, όταν αρχίζει να επιδρά το LSD, η κάμερα δίνει ρέστα. Στα πάντα. Κι οι φωτισμοί, και οι ήχοι, και τα κάδρα. Θεούλης, θα το ξαναπώ. Αλλά, γιατί; Προς τι; Ότι, δηλαδή, έγινε τι; Κι επειδή τίποτα, έρχονται κάτι σβάστικες, κάτι αναφορές στη σημαία (τη γαλλική) που κάποιοι νιώθουν να τους πνίγει, κάτι ρατσιστικά και μουσουλμανικά, κάτι ένθετα τσιτάτα περί γέννησης και θανάτου, άρα να το πολιτικό και κοινωνικό μήνυμα της ταινίας. Σας παρακαλώ, αφήστε στην ησυχία μου, γιατί θα το ρίξω στη σαγκρία. 

Ψυχεδελικό ντελίριο, οπτικό ποίημα, άσκηση κάδρου, ήχων, φωτογραφίας και μοντάζ, το "Climax" κορυφώνεται μόνο του, χωρίς να κορυφώσουμε κι εμείς μαζί του, καθώς οι κορυφώσεις ταινίας και θεατή είναι ασύγχρονες. Άλλα θες εσύ, άλλα θέλει ο Γκασπάρ, άλλα θέλουν οι ήρωές του, δεν συντονίζεται κανείς και ποτέ, λες και συμμετέχεις σε μενάζ α πλυζιέρ και φτάνεις λίγο πιο αργά από όσο θα έπρεπε. Ή πιο νωρίς Από την άλλη, βέβαια, όταν πηγαίνεις συνειδητά σε μενάζ με πολλούς, μην περιμένεις αγκαλιές, λουλούδια και ανταλλαγή συναισθηματικών κόσμων. Για άλλο πας. Στη "νέα ταινία του Γκασπάρ Νοέ" πήγες. Και το μενάζ που σου έστησε, είτε γνώριζες είτε είσαι πρωτάρης, ήταν όπως ήξερες ότι θα το στήσει. Οπότε, και να μην συντονιστείς με όλους τους άλλους, ακόμα κι αν κορυφώσεις τη λάθος στιγμή, μετά κάθεσαι και το χαζεύεις, μην κοροϊδευόμαστε και μεταξύ μας. Γιατί, κατά βάθος, ήθελες να δεις, να κάνεις και να σου κάνει κι άλλα, αγαπητέ θεατή, έτσι δεν είναι; Γιατί το κτήνος μέσα σου είχε θεριέψει και διψούσες και για περισσότερο αίμα, για περισσότερο σεξ, για περισσότερο γενικά. Οπότε, δεν φταίει "η νέα ταινία του Γκασπάρ Νοέ" αν η δική συ κορύφωση δεν ήταν ίδια με τη δική τους. Εκείνος έριξε απλά LSD στη σαγκρία σου. Το πώς θα βιώσεις εσύ το τριπάκι σου, είναι ένα άλλο θέμα. 

Δεν ξέρω αν ο Γκασπάρ Νοέ κάνει ταινίες ή εάν μας γνωρίζει τόσο καλά και μας κάνει ψυχανάλυση. Στο "Climax", ας πούμε, που αντικειμενικά δεν είναι μια πλήρης ταινία, έρχεσαι αντιμέτωπος όχι με το φιλμ, αλλά με εσένα τον ίδιο, γιατί ξέρεις πως το τριπάκι το γουστάρεις ή το σιχαίνεσαι. Όποια και να είναι η αντίδρασή σου, το έζησες το παραισθησιογόνο, οπότε μην βρίζεις τον σκηνοθέτη μετά. Ας πιούμε μια σαγκρία τώρα όλοι μαζί.

Προσωπικά, ανυπομονώ πάντως για την "επόμενη νέα ταινία του Γκασπάρ Νοέ".