Bedoone Tarikh, Bedoone Emza (2017)
Ελληνικός τίτλος: Περίπτωση συνείδησης
Δραματική ταινία της Noori, σε σκηνοθεσία Βαχίντ Ζαλιλβάντ, με τους Αμίρ Αγκαέ, Χεντιγιέ Τεχρανί, Ναβίντ Μοχαμαντζαντέ, Ζακιέ Μπεχμπαχανί.
Επιστρέφοντας στο σπίτι του ένα βράδυ, ο ιατροδικαστής Καβέ Ναριμάν εμπλέκεται σε τροχαίο με μια μοτοσυκλέτα στην οποία επιβαίνουν ένα αντρόγυνο με τα δύο τους παιδιά. Το 8χρονο αγόρι είναι το μόνο που τραυματίζεται ελαφρά, αλλά ο πατέρας του αρνείται να τον πάει στο νοσοκομείο και γενικότερα οποιαδήποτε βοήθεια. Αφού ο γιατρός τον πιέζει να δεχθεί κάποια χρήματα για να επισκευάσει τις ζημιές στη μοτοσυκλέτα, παίρνουν ο καθένας τον δρόμο του. Την επομένη, στο νοσοκομείο όπου εργάζεται, ο δρ. Ναριμάν μαθαίνει πως το πτώμα του παιδιού βρίσκεται εκεί για νεκροψία, ύστερα από τον ξαφνικό και μυστηριώδη θάνατό του μέσα στη νύχτα. Το δίλημμα για τον γιατρό είναι μεγάλο: το παιδί πέθανε όντως από τροφική δηλητηρίαση όπως υποδεικνύει η νεκροψία που πραγματοποίησε συνάδελφός του ή έχασε τη ζωή του εξαιτίας του αυτοκινητιστικού;
Με μία λέξη: ταινιάρα! Είναι από αυτές τις ταινίες που αν ήταν αμερικανικές και με πρωταγωνιστές μεγάλα ονόματα, θα σχηματίζονταν ουρές έξω από τους κινηματογράφους και όλοι θα μιλούσαν διαρκώς για αυτήν. Εδώ, όμως, η χώρα προέλευσης είναι το Ιράν και οι ηθοποιοί άγνωστοι, οπότε καλείσαι να την ανακαλύψεις και να την επιλέξεις για να αφεθείς στο θαύμα της. Παράλληλα δε να οργιστείς -για ακόμη μία φορά- ως έλληνας θεατής, αφού συνειδητοποιείς πως το Ιράν είναι σε θέση να βγάζει τέτοιες ταινίες αλλά η χώρα σου όχι. Τέλος πάντων, αυτό είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία και δεν είναι ακριβώς το θέμα μας, αλλά είπα να το αναφέρω.
Αξίζει πάντως μια σύντομη κουβέντα για το σύγχρονο ιρανικό σινεμά, το οποίο πέραν των ταινιών του σκηνοθέτη-σταρ Ασγκάρ Φαραντί ("Τι απέγινε η Έλι;", "Ένας χωρισμός" "Το παρελθόν", "Ο εμποράκος"), έχει δώσει εξαιρετικά πρόσφατα δείγματα όπως "Τα μυστικά της Τεχεράνης", τη "Σκιά του Φόβου", αλλά και το εξαιρετικό "Ένας ακέραιος άνθρωπος". Αυτό που θαυμάζεις δε είναι πως οι ιρανικές ταινίες της τελευταίας εσοδείας ούτε απευθύνονται σε φεστιβαλικά κοινά ούτε ασχολούνται εμμονικά με τα προβλήματα της χώρας και τις πολιτικο-θρησκευτικές εντάσεις που την ταλανίζουν. Αντιθέτως, το σινεμά των σημερινών ιρανών σκηνοθετών τιμά μέχρι ενός σημείου το σινεμά των ειδών, προσφέροντας θρίλερ, animation και σύγχρονο δράμα, χωρίς ποτέ να χάνει την ταυτότητα της χώρας του και αναδεικνύοντας το περιβάλλον μέσα στο οποίο διαδραματίζονται. Την ίδια στιγμή, όμως, οι ιστορίες του αποκτούν οικουμενική οντότητα με θέματα που αφορούν όλους μας, με ή χωρίς αναγωγές στη δική μας καθημερινότητα.
Έτσι λοιπόν, στην "Περίπτωση Συνείδησης", έχουμε να κάνουμε με ένα συναρπαστικό δράμα που πατά διακριτικά και στα χωράφια ενός θρίλερ εσωτερικής αγωνίας, καθώς δεν γνωρίζουμε μέχρι του τελευταίου καρέ τι ακριβώς έχει συμβεί, άρα και μοιραζόμαστε την ανησυχία των πρωταγωνιστών. Με ένα σενάριο άρτια δομημένο (του σκηνοθέτη και του Αλί Ζαρνεγκάρ) που γίνεται από τη μία συναρπαστικό και από την άλλη κάνει τους χαρακτήρες των ηρώων να λάμπουν στην οθόνη, η ταινία εξελίσσεται από ένα απλό περιστατικό σε ένα κορυφαίο δράμα χαρακτήρων και αγωνίας, παίζοντας με το στοιχείο του "όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος όλος". Οι ζωές δύο ανδρών και των οικείων τους γίνονται συντρίμμια ύστερα από το τροχαίο για το οποίο δεν φταίει κανείς από τους δύο -ένας τρίτος έπεσε τυχαία επάνω στο αμάξι του γιατρού που αναγκάστηκε να κόψει το τιμόνι δεξιά και να χτυπήσει τη μοτοσυκλέτα του Μούσα. Από εκεί και μετά, το ένα γεγονός φέρνει το άλλο και η ταινία οδηγείται σε μονοπάτια συναισθηματικής κορύφωσης μοναδικά που φέρνουν κόμπο στον λαιμό, μέχρι εκείνη την καθαρτήρια σκηνή του φινάλε, γυρισμένη με την ίδια αφοπλιστική απλότητα και ειλικρίνεια με όλο το υπόλοιπο φιλμ.
Η κινηματογράφηση λιτή αλλά ταυτόχρονα δυναμική, ποντάρει, ζουμάρει και εστιάζει στους ανθρώπους, μπαίνοντας μέσα στην ψυχή τους και οδηγώντας τους ηθοποιούς σε εξαιρετικές ερμηνείες. Από τους δύο β' γυναικείους ρόλους που φέρουν πλήρως τον ορισμό του "supporting" (η γιατρός σύντροφος του ιατροδικαστή και η σύζυγος του Μούσα), οι οποίες καταφέρνουν να γεμίζουν την οθόνη με το αμακιγιάριστο πρόσωπό τους -όσο αυτό φαίνεται μέσα από τη μαντήλα που φορούν- μέχρι τους δύο απίστευτους άντρες πρωταγωνιστές, η "Περίπτωση Συνείδησης" είναι αναμφισβήτητα ταινία όχι μόνο σεναρίου αλλά και ερμηνειών. Ο Αμίρ Αγκαέ στον ρόλο του ιατροδικαστή παίζει με μια φαινομενική πραότητα και απρόσκοπτη ευγένεια, παλεύοντας με την οργή που του ξυπνούν οι αμφιβολίες και οι τύψεις του, εξαιρετικός στα σύντομα ξεσπάσματά του αλλά και στις μικρές λεπτομέρειες: τις κινήσεις, τις φευγαλέες ματιές και το βλέμμα που κρύβει σωρεία από συναισθημάτων. Και απέναντί του ο ορμητικός ποταμός που ακούει στο όνομα Ναβίντ Μοχαμαντζαντέ, στον ρόλο του Μούσα, του τραγικού πατέρα που θρηνεί για τον χαμό του παιδιού του αλλά και για την ίδια του την ύπαρξη. Τι μεταπτώσεις, τι δύναμη, τι εκφραστικότητα, πόσες εναλλαγές κρύβει αυτή η ερμηνεία του, πόσο πόνο! Απίστευτος.
Με μια φωτογραφία σε απαλές καφέ αποχρώσεις (Μορτεζά Πουρσαμαντί, Πεϋμάν Σαντμανφάρ) που γίνεται ένα με το ατελείωτο γκρι του νεκροτομείου και του τσιμέντου στην πόλη και στο νεκροταφείο, καθώς και τη διακριτική στα όρια της ανυπαρξίας μουσική του Πεϋμάν Γιαζντανιάν, η ταινία αποκαλύπτεται σχεδόν ολόγυμνη, αλλά ταυτόχρονα πλήρης σε λεπτομέρειες που θέτουν το κάδρο και το περιβάλλον της δράσης. Με πλάνα και μοντάζ που εντείνουν τη συναισθηματική φόρτιση και εξυπηρετούν ιδανικά την αφήγηση της ιστορίας, η ταινία τρέχει με χίλια, γίνεται συναρπαστική, προσφέρει ερμηνείες άξιες θαυμασμού και καταλήγει σπαρακτική αλλά και ελπιδοφόρα για το καλό που ίσως να κρύβουμε ακόμα μέσα μας.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου