If Beale Street could talk (2018)

Ελληνικός τίτλος: Αν η οδός Μπιλ μπορούσε να μιλήσει

Δραματική ταινία της Annapurna, σε σκηνοθεσία Μπάρυ Τζένκινς, με τους ΚιΚι Λέυν, Στέφαν Τζέημς, Ρετζίνα Κινγκ, Κόλμαν Ντομίνγκο. 

Η 19χρονη Τις και ο 22χρονος Φόννυ είναι δυο ερωτευμένα παιδιά στο Χάρλεμ του '70. Έχουν μεγαλώσει μαζί από μικρά και με το πέρασμα των χρόνων αυτή η μαγεία μεταξύ τους εξελίχθηκε σε έναν τρυφερό έρωτα, τον καρπό του οποίου περιμένει η Τις. Μετά από μια άγρια κόντρα με τη μητέρα του Φόννυ που θεωρεί πως η Τις παγίδεψε τον γιο της για να τον παντρευτεί, κι ενώ οι δύο νέοι σχεδιάζουν μετριοπαθώς το μέλλον τους, ο Φόννυ κατηγορείται και φυλακίζεται για βιασμό. Με το θύμα και βασική μάρτυρα της αστυνομίας να έχει φύγει από τις ΗΠΑ και να έχει επιστρέψει στην πατρίδα της, στη Νότια Αμερική, η δίκη αναβάλλεται διαρκώς, οπότε η Κίκι και η μητέρα της κάνουν απεγνωσμένες προσπάθειες να αποδείξουν την αθωοότητά του. 

Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω με μια προσωπική παρατήρηση. Με τις ταινίες του Μπάρυ Τζένκινς μού συμβαίνει κάτι παράξενο: όσο τις βλέπω, αναγνωρίζω την κινηματογραφική τους ποιότητα αλλά θεωρώ πως δεν με αφορούν. Αυτό ακριβώς ένιωθα στο "Moonlight", το ίδιο και με τούτην εδώ. Αφού έχουν τελειώσει, όμως, και καθώς οι μέρες περνούν, κάτι συμβαίνει μέσα στην καρδιά και στο μυαλό και νιώθω πως οι ταινίες του μου μιλάνε ακόμα, κι ας έχουν περάσει μέρες από τότε που τις είδα. Θυμάμαι εικόνες, σκηνές, στιγμές, λόγια, πρόσωπα και είναι σαν το φιλμ να παίζει για πάντα μέσα στο κεφάλι μου. Και κάπως έτσι συνειδητοποιώ πως η ουσιαστική τους δύναμη είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που φαίνεται.

Άλλωστε, αυτό που φαίνεται δεν είναι δα και λίγο. Ένα ευλογημένο σενάριο που μεταφέρει στην οθόνη όλη την ποίηση και το λογοτεχνικό μεγαλείο του ομότιτλου βιβλίου του Τζέημς Μπώλντουιν, τρεις υπέροχοι πρωταγωνιστές, και μια σκηνοθεσία που αναδεικνύει πτυχές, χρωματίζει συναισθήματα και αποτυπώνει ανθρώπινες ψυχές. Μα το κυριότερο, σου προκαλεί έναν φόβο. Φοβάσαι για το τι θα συμβεί σε αυτά τα δύο παιδιά, από την αρχή της ταινίας. Είναι ο δικός τους φόβος που γίνεται και δικός σου και νιώθεις να απειλείσαι από κάτι που δεν ξέρεις καλά-καλά. Αν αυτό δεν είναι κινηματογραφική μαγκιά και ταλέντο, τότε δεν ξέρω τι είναι. 

Η οδός Μπιλ του τίτλου, είναι ένας δρόμος στο Μέμφις του Τεννεσί, εκεί που γεννιόντουσαν μουσικές και μουσική, δίπλα-δίπλα με πόρνες, τζόγο και φονικά, κάπου εκεί στα χρόνια του '20. Ένα "γκέτο" που άφησε πίσω του λεφτά, μπλουζ μεγαλείο και μια δημιουργική τρέλα που βάδιζε χέρι-χέρι με τον κίνδυνο. "Κάθε μαύρος στην Αμερική γεννήθηκε στην οδό Μπιλ. Η οδός Μπιλ είναι η κληρονομιά μας." διαβάζουμε στην οθόνη προτού καλά-καλά ξεκινήσει η ταινία, απόσπασμα από το βιβλίο του Τζέημς Μπώλντουιν που έγραψε το 1974, ενός συγγραφέα που πάλεψε τόσο για τα δικαιώματα των μαύρων όσο και για το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, τον οποίο γνωρίσαμε στο αριστουργηματικό ντοκυμανταίρ "Δεν είμαι ο νέγρος σου". Το Χάρλεμ της ταινίας είναι η οδός Μπιλ της Τις και του Φόννυ, ένας δρόμος που γέννησε έρωτα και ευτυχία, αλλά μαζί τους έφερε έγκλημα και πόνο. 

Με δράση σε δύο χρόνους, την πρώτη στο παρελθόν με τα γεγονότα που οδήγησαν στο τραγικό γεγονός, και τη δεύτερη με όσα ακολούθησαν, παράλληλα με εμβόλιμες εικόνες από τα παιδικά χρόνια του ζευγαριού, η ταινία βυθίζεται σε μια παλέτα χρωμάτων και συναισθημάτων (σαν παστέλ πίνακας η φωτογραφία του Τζέημς Λάξτον) και με οδηγούς τα λόγια του συγγραφέα ως αφήγηση της Τις και την ευρηματική μουσική του Νίκολας Μπρίτελ, η ταινία κυλάει σαν ένα ποτάμι που διασχίζει τις ζωές αυτών των δύο ερωτευμένων ανθρώπων και τις αξιοσημείωτες συναντήσεις τους με αξιοσημείωτους -ως προς τα γεγονότα της ζωής τους- ανθρώπους. 

Κι εν μέσω όλων αυτών, πάντοτε ο αέναος φόβος, που νιώθεις κι εσύ στην πολυθρόνα σου, πως κάτι δεν θα πάει καλά στο τέλος και όλα θα γκρεμιστούν. Ο φόβος της ενδοοικογενειακής βίας που λειτουργεί ως αντίστροφος ρατσισμός, ο φόβος που προκαλούν οι πραγματικοί ρατσιστές, η δύναμη του άδικου επάνω στο δίκαιο και όλα αυτά, μέσα από τα μάτια και τη βαθιά αγάπη δύο ερωτευμένων ανθρώπων. Η "οδός Μπιλ" του Μπάρυ Τζένκινς δεν γίνεται ποτέ της ένα κινηματογραφικό μεγαθήριο, ίσα-ίσα που το μικρά της μεγέθη είναι που την κάνουν να ξεχωρίζει. Είναι ήσυχη, παρά τις εκρήξεις της, είναι απλοϊκή, παρά το δράμα της, είναι ειλικρινής όσο τα μετριοπαθή όνειρα των δύο πρωταγωνιστών και είναι ξεκάθαρη, όπως ακριβώς είναι οι μεγάλοι έρωτες.

Για περισσότερες κριτικές και αφιερώματα, ακολουθήστε τη σελίδα Cinemano στο Facebook.