En guerre (2018)

Ελληνικός τίτλος: Σε πόλεμο

Δραματική ταινία της Diaphana, σε σκηνοθεσία Στεφάν Μπριζέ, με τον Βενσάν Λιντόν και τους Μελανί Ροβέ, Ζακ Μπορντερί, Ντέηβιντ Ρέυ, Βαλερί Λαμόν, Ζαν Γκροσέ. 

Μολονότι κατά την περίοδο της εξαγοράς, ένας γερμανικός όμιλος είχε υποσχεθεί στους 1.100 εργαζομένους της γαλλικής αυτοκινητοβιομηχανίας Περέν πως οι δουλειές τους θα ήταν εγγυημένες για τουλάχιστον μία πενταετία, δύο χρόνια μετά, αποφασίζεται η διακοπή λειτουργίας του εργοστασίου στην Αζέν, καθώς κρίνεται ως μη ανταγωνιστικό. Οι εργαζόμενοι -όπως είναι φυσικό- αντιδρούν σφοδρότατα, αφού όχι μόνο οι Γερμανοί δεν τήρησαν την υπόσχεσή τους, αλλά οι ίδιοι, στο πλαίσιο της συμφωνίας, είχαν παραχωρήσει μπόνους και 35ωρο, χωρίς επιπλέον αμοιβή. Με πρωτοβουλία του εκπροσώπου των εργαζομένων, Λωράν Αμαντεό, προχωρούν σε κατάληψη του εργοστασίου με παράλληλη κράτηση των προϊόντων, έως ότου ο γερμανός Πρόεδρος του Ομίλου δεχτεί να τους συναντήσει για να τους ακούσει.

Σε ένα παράλληλο σύμπαν, η ταινία αυτή θα μπορούσε να είναι το prequel του "Νόμου της Αγοράς", αφού σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής συναντιούνται ξανά σε ένα έργο παρόμοιας θεματολογίας αλλά μεγαλύτερης δυναμικής. Έγραψα περί υποθετικού prequel όχι γιατί οι δύο ήρωες που ενσαρκώνει ο Βενσάν Λιντόν (μα, τι ηθοποιός είναι αυτός!) συνδέονται κατά κανέναν τρόπο, απλά επειδή σε αυτήν την ταινία είναι σαν να βλέπουμε πώς έχασε τη δουλειά του ο ήρωας του "Νόμου", προτού αναζητήσει μια νέα θέση. Τέλος πάντων, προσωπικές σκέψεις είναι που τις μοιράζομαι μαζί σας, αφού το ξαναλέω, οι δύο ταινίες, μολονότι στο ίδιο σύμπαν (δηλαδή την Ευρώπη της εργασίας του σήμερα) δεν μοιράζονται άλλα δραματουργικά στοιχεία.

Αυτή τη φορά, πάντως, ο Μπριζέ δείχνει να ωριμάζει ακόμη περισσότερο σκηνοθετικά και από τη μία να επικεντρώνεται απόλυτα στο θέμα του ενώ από την άλλη να διατηρεί την ίδια αποστασιοποιημένη "οπτική" της κάμερας με τις άλλες του ταινίες. Εδώ, ο σκηνοθέτης καταγράφει, δεν συμμετέχει. Με ένα σενάριο άρτια δομημένης κορύφωσης και διαλόγους που αντιπαραθέτουν επιχειρήματα από κάθε πλευρά, η ταινία στέκει παρατηρητής των γεγονότων, χωρίς να φαίνεται πως παίρνει θέση -την ίδια στιγμή που παίρνει θέση, βέβαια, γιατί ένας καλλιτέχνης δεν μπορεί να είναι ψυχρός στενογράφος. Η θέση που παίρνει, όμως, βασίζεται ακριβώς σε αυτήν την τόσο ισορροπημένη ανταλλαγή επιχειρημάτων στους διαλόγους, χωρίς ποτέ να παρουσιάζει τους "καλούς" ως ανθρώπους και τους "κακούς" ως καρικατούρες. Άνθρωποι είναι όλοι τους, απλά στην απέναντι πλευρά του τραπεζιού. Μάλιστα, είναι τόσο δουλεμένοι οι διάλογοι, που κάποιος υπερασπιστής των Αγορών, θα έβρισκε τα δικά του ενδιαφέροντα και απόψεις να εκφράζονται πλήρως στην ταινία. 

Αυτό που εντυπωσιάζει στον "Πόλεμο" είναι και ο ωμός ρεαλισμός της, ο οποίος επιτυγχάνεται διττά: Από τη μία, με την κάμερα να τοποθετείται σε σημεία και γωνίες που δείχνουν σαν να παρεισφρέει σε μέρη που δεν επιτρέπεται -άρα υποσυνείδητα σκέφτεσαι πως καταγράφει πραγματικά γεγονότα- την ίδια στιγμή που τα ρεπορτάζ των δελτίων ειδήσεων που παρεμβαίνουν στην αφήγηση ενισχύουν αυτήν την ψευδαίσθηση. Από την άλλη, ο Στεφάν Μπριζέ ξαμολάει τον χειμαρρώδη Βενσάν Λιντόν εν μέσω ενός "θιάσου" ερασιτεχνών ηθοποιών που εκφράζουν ο καθένας από την πλευρά του -άγνωστοι καθώς είναι στο κοινό- το 100% του χαρακτήρα που υποδύονται. Όμως, προσέξτε, μπορεί να είναι ερασιτέχνες, αλλά παίζουν τόσο πειστικά και ρεαλιστικά ταυτόχρονα, που οι ερμηνείες τους είναι απόλυτα πιστευτές αλλά και κινηματογραφικές ταυτόχρονα. Είναι και η μεγάλη δουλειά που προφανώς έχει γίνει στο casting που κάνει τους ρόλους πιστευτούς, αφού ο κάθε ένας έχει επιλεγεί με πολύ μεγάλη φροντίδα ώστε να ανταποκρίνεται σε αυτόν που υποδύεται. Και μέσα σε αυτό το φαινομενικά άταχτο -αλλά πλήρως οργανωμένο- χάος, ο Βενσάν Λιντόν, εξίσου "ερασιτέχνης" με τους ερασιτέχνες συναδέλφους του, να παίζει με όλο του το είναι, αλλά και με πλήρη εκφραστικό έλεγχο, καθώς όταν χαλαρώνει νιώθεις πως χαλαρώνει και ο τελευταίος μυς στο σώμα του. 

Ένα ακόμα μάθημα σύγχρονου πολιτικού κινηματογράφου από τη Γαλλία, με μια ταινία που δεν γίνεται ποτέ διδακτική, αλλά ξεδιπλώνει τις ιδέες της με άποψη, κινηματογραφικό πλουραλισμό και απόλυτο έλεγχο ρυθμών, ερμηνειών, κάδρου, μουσικής και κορύφωσης.