Tehran taboo (2017)

Ελληνικός τίτλος: Τα μυστικά της Τεχεράνης

Δραματική ταινία κινουμένων σχεδίων σε σκηνοθεσία Αλί Σουζαντέ, με τις φωνές των Αράς Μαραντί, Μορτεζά Ταβακολί, Αλιρεζά Μπαϋράμ, Σιίρ Ελογκλού, Ζάχα Αμίρ Εμπραχιμί, Χασάν Αλί Μετέ. 

Στην Τεχεράνη του σήμερα, που πνίγεται από τη θρησκευτική υποκρισία και τη φτώχεια, οι ζωές τεσσάρων νεαρών ανθρώπων διασταυρώνονται τυχαία, μέσα από τραγικές συμπτώσεις, ψέματα και θυσίες για την επιβίωσή τους. 

Έχει διπλό ενδιαφέρον αυτή η πολύ καλή ταινία: από τη μία είναι η ιστορία της, σύγχρονη, καλογραμμένη, με ενδιαφέροντες και ουσιαστικούς χαρακτήρες και από την άλλη η "μετατροπή" της σε κινούμενο σχέδιο που "πατά" επάνω σε αληθινούς ηθοποιούς. Δεν είναι γυρισμένη με motion capture, αλλά ουσιαστικά με ηθοποιούς που έπαιξαν την πλειοψηφία των ρόλων και στη συνέχεια μεταμορφώθηκαν σε κινούμενα σχέδια. Κι είναι αυτό το οπτικό τρυκ που απογειώνει την ταινία, προσθέτοντάς της κινηματογραφικό ενδιαφέρον, καθώς το σκίτσο -μολονότι ρεαλιστικό- παίρνει την πραγματικότητα του τόπου, του χρόνου και της ιστορίας και του προσθέτει αυτήν την απαραίτητη πινελιά αισθητικής ονείρου. 

Μοιάζει με εφιάλτη ώρες-ώρες το φιλμ, έναν εφιάλτη ντυμένο στα κόκκινα (είναι το χρώμα που υπάρχει σχεδόν παντού), όπως εφιάλτης δείχνει να είναι και η ζωή των ανθρώπων αυτών. Μια νεαρή γυναίκα της οποίας ο ναρκομανής άντρας είναι στη φυλακή, αλλά αδυνατεί να πάρει διαζύγιο ή να δουλέψει, καθώς αυτό απαιτεί την έγγραφη συναίνεση του συζύγου της, αναγκάζεται να εκπορνεύεται, συνήθως μπροστά στον μικρό της γιο (είναι συγκλονιστική η σκηνή όπου η μάνα κάνει στοματικό έρωτα σε έναν ταξιτζή, καταμεσής του δρόμου και ενόσω αυτός οδηγεί, με τον γιο της να κάθεται στο πίσω κάθισμα). Εξίσου εφιαλτική είναι η ρουφιανιά, ο εκβιασμός και η υποκρισία αυτής της "θεοσεβούμενης" κοινωνίας που εξαναγκάζει τους πάντες -ακόμα κι αυτούς που την υπηρετούν- να ζουν στις παρυφές του νόμου (ο δικαστής που αρνείται να δώσει διαζύγιο στη γυναίκα αυτή καθώς δεν το προβλέπει ο νόμος, είναι ο ίδιος που τη σπιτώνει και την πληρώνει για να γίνει ερωμένη του). Την ίδια στιγμή, μια άλλη γυναίκα, μετά από ξεπέτα σε μπαρ, ζητά από τον περιστασιακό της εραστή να της πληρώσει την επέμβαση αποκατάστασης της παρθενίας της, καθώς παντρεύεται σε λίγες ημέρες.

Έχοντας φύγει από το Ιράν το 1995, πηγαίνοντας να ζήσει στη Γερμανία, ο σκηνοθέτης Αλί Σουζαντέ, με αγάπη και εξειδίκευση στο κινούμενο σχέδιο (η ταινία άλλωστε αποτελεί γερμανο-αυστριακή συμπαραγωγή) αφηγείται την ιστορία της πόλης που άφησε πίσω του και στην οποία δεν μπορεί να επιστρέψει με το ισχύον καθεστώς. Κι αυτό που μου άρεσε είναι ότι δεν το κάνει διδακτικά, δεν σηκώνει το δάχτυλο για να δείξει κανέναν, ίσα-ίσα που χειρίζεται τους πάντες με την ίδια ευθύτητα, κρατώντας ίσες αποστάσεις και περιγράφοντας απλώς καταστάσεις και γεγονότα. Κανείς δεν μοιάζει να είναι αθώος σε αυτήν την ταινία (και σε αυτήν την πόλη), όλοι είναι εξίσου θύματα και θύτες, σε έναν ατέρμονο αγώνα επιβίωσης όπου στην τελική ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Τραγικό, αληθινό, συναρπαστικό σινεμά, με υψηλή αισθητική.