Manchester by the sea (2016)

Ελληνικός τίτλος: Μια πόλη δίπλα στη θάλασσα

Δραματική ταινία της Amazon, σε σκηνοθεσία Κέννεθ Λόνεργκαν, με τους Κέησυ Άφλεκ, Λούκας Χέτζες, ΚάυλΤσάντλερ, Σι Τζέι Γουίλσον, Μισέλ Γουίλιαμς. 

Μετά τον ξαφνικό θάνατο του αδελφού του, ο Λη επιστρέφει στη γενέτειρά του για να τα ταχτοποιήσει τα διαδικαστικά της κηδείας και της διαθήκης, σύμφωνα με την οποία, καλείται να αναλάβει την κηδεμονία του έφηβου ανιψιού του. 

Κι ενώ αυτή η σύντομη περιγραφή της υπόθεσης θα μας έκανε να περιμένουμε μια πολιτικώς ορθή κοινωνική ταινία, όπου η αναγκαστική συνύπαρξη θείου και ανιψιού θα άλλαζε και τους δύο προς το καλύτερο και μπλα μπλα μπλα μπλα, έρχονται οι πρώτες κιόλας εικόνες στην οθόνη και αντιλαμβάνεσαι ότι θα δεις κάτι εντελώς διαφορετικό και ταυτόχρονα κάτι σπουδαίο. Η ταινία είναι ουσιαστικά masterclass κινηματογραφικού μεγαλείου και σκηνοθετικής λιτότητας, απόλυτα προσηλωμένη στην ιστορία της και τους ήρωές της, χωρίς φτηνούς εντυπωσιασμούς και συγκινησιακά πυροτεχνήματα. Και την ίδια στιγμή είναι σπαρακτική, και εσωτερική και χάρμα οφθαλμών. Είναι μεγάλο σινεμά, αυτή η πόλη δίπλα στη θάλασσα, που κρατάει μέσα της τη ζωή των ανθρώπων της, ένα ολόκληρο κουβάρι από περιστατικά που τους διαμόρφωσαν, τους ρίζωσαν εκεί ή τους έτρεψαν σε φυγή. Ένα κουβάρι ανθρώπων, τόσο ολοκληρωμένων, τόσο συμπαγών, τόσο ουσιαστικών, που η κάθε τους κίνηση, η κάθε λέξη, η κάθε χειρονομία έχει λόγο ύπαρξης και δικαιολογεί εξαιρετικά τις εξελίξεις. Με ένα σενάριο (του ίδιου του σκηνοθέτη) που ρέει νεράκι, αποτυπωμένο δεξιοτεχνικά με κάθε εικόνα του και κάθε πλάνο του, η ταινία μπαίνει βαθιά στην ψυχή των ηρώων της που ευλογημένοι από το καστ αποκτούν βάθος και υπόσταση, βγαίνουν από το πανί και παίρνουν ζωή δίπλα μας, συμπαρασύροντάς μας να νοιαστούμε και να συμπάσχουμε μαζί τους, επειδή όλο αυτό μάς αφορά. 

Με μια άρτια δεμένη ροή από flash back που μεταφράζονται σε αναμνήσεις της κάθε στιγμής, το σενάριο δένει άρρηκτα το χθες με το σήμερα και συνθέτει την πλήρη εικόνα χωρίς μεγαλοστομίες. Με την κάμερα να παρακολουθεί πότε από κοντά και πότε να στέκει διακριτικά σε απόσταση, η κάθε σκηνή μετουσιώνεται σε λόγο ουσίας, συνυφασμένη με μουσικές, με ήχους και με αμήχανες σιωπές. Ταινία πένθους και απώλειας στην ουσία της. ασχολείται με αυτά που οι ήρωές της έχασαν ή με αυτά που δεν μπορούν να αποκτήσουν. Δεν είναι μόνο ο χαμός του αδελφού/πατέρα για τον οποίο θρηνούμε. Είναι ο χαμός μιας ολόκληρης ζωής, είναι η απώλεια της καθημερινότητας, της συνήθειας, της βολής μας. 

Σπάνια έχει αποτυπωθεί τόσο δεξιοτεχνικά το πένθος σε φιλμ, όπως βάζει ο Λόνεργκαν τον έφηβο ήρωά του να θρηνήσει τον χαμό του πατέρα του. Με μια παιδιάστικη αφέλεια, ο υπέροχος Λούκας Χέτζες (μόλις 18 ετών όταν γυριζόταν η ταινία) βιώνει την απώλεια σε συνδυασμό με την αναστάτωση που επιφέρει στην καθημερινότητά του η νέα αυτή πραγματικότητα, προσπαθώντας να πιαστεί από όσα γνωρίζει, απόμακρος και αδιάφορος φαινομενικά, για να ξεσπάσει μπροστά από την πόρτα του ψυγείου στην κουζίνα του. Είναι και η ερμηνεία της Μισέλ Γουίλιαμς, σε αυτό το σύντομο πέρασμά της, που αποδεικνύει πως τους μεγάλους ρόλους δεν τους κάνει το μέγεθός τους και πως οι μεγάλοι ηθοποιοί δεν καθορίζονται από τη διάρκεια που εμφανίζονται στην οθόνη. Και είναι και ο Κέησυ Άφλεκ. Αυτό το παραγνωρισμένο παλληκάρι που χτίζει χρόνια την καριέρα του στη σκιά του αδελφού του, επιλέγοντας αυτές τις "άλλες" ταινίες, δημιουργώντας ουσιαστικά μία και μόνη περσόνα που κάποιοι κατηγορούσαν για μανιέρα. Κι έρχεται εδώ και κατασταλλάζει αυτή τη "μανιέρα" σε ρόλο ζωής, από τον τρόπο που μιλά, στον τρόπο που ανασαίνει και στον τρόπο που περπατάει. Αναμφισβήτητα αβανταδόρικος ρόλος, αλλά τόσο επικίνδυνος να γίνει αντιπαθής ή αλαζονικός ή ξιπασμένος, στα "χέρια" του Άφλεκ γίνεται όχημα εξιλέωσης για έναν άνθρωπο που αποζητά την τιμωρία ανά πάσα στιγμή. Κι έρχεται η σκηνή στο αστυνομικό τμήμα που βάζει τον Κέησυ Άφλεκ στον πάνθεον των μεγάλων ηθοποιών. Καθαρτήρια, κόντρα στις προσμονές μας, αυτή η πόλη δίπλα στη θάλασσα θα νωτίζει για χρόνια ολόκληρα με την υγρασία της τις ψυχές μας και θα στοιχειώνει για πάντα τις αναμνήσεις μας. θα το ξαναπώ: Μεγάλο σινεμά!