Citizenfour (2014)

Ελληνικός τίτλος: Έντουαρντ Σνόουντεν -Citizenfour

Ντοκυμανταίρ της Λώρα Πόιτρας, με θέμα τον Έντουαρντ Σνόουντεν και τη διαρροή πληροφοριών για την παρακολούθηση εκατομμυρίων πολιτών από την NSA. 

Πρόκειται για την τρίτη ταινία τεκμηρίωσης μεγάλου μήκους της αμερικανίδας σκηνοθέτιδας, μετά το "My country, my country" του 2006 και το "The oath" του 2010, τα οποία εντάσσονται σε μια άτυπη τριλογία για τις αντιδράσεις της επίσημης Αμερικής μετά το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου. Με την ίδια να δηλώνει πως έχει μπει στο στόχαστρο παρακολούθησης, αυτή τη φορά με τον ΠολίτηΤέσσερα (ο κωδικός που χρησιμοποιούσε ο Σνόουντεν στις αρχικές τους συνομιλίες προτού της αποκαλυφθεί) βάζει το μαχαίρι στο κόκαλο και μιλά ανοιχτά για τις παράνομες και αντισυνταγματικές δράσεις των υπηρεσιών της NSA σε ολόκληρο τον κόσμο. 

Πέραν του ενδιαφέροντος του ίδιου του θέματος, ιδιαίτερης αξίας είναι και η κινηματογραφική φύση της ταινίας, με την Πόιτρας να επιλέγει την απευθείας αντιμετώπιση του πρωταγωνιστή της, του Σνόουντεν, απέναντι στην κάμερα, να προχωρά στις εκμυστηρεύσεις και αποκαλύψεις του, είτε σε μονόλογο, είτε σε διάλογο με τον δημοσιογράφο της Guardian ο οποίος έγραψε και τα σχετικά άρθρα. Παράλληλα, με τον φακό της μηχανής να λειτουργεί ως προέκταση της ίδιας της της ματιάς, έχουμε τη δυνατότητα να παρατηρήσουμε τον Σνόουντεν και στην ανθρώπινη διάστασή του, με ανεπιτήδευτα πλάνα που βγάζουν ματιές, κινήσεις, ασήμαντες λεπτομέρειες που τελικά σκιτσάρουν τον άνθρωπο πίσω από την περσόνα. Ταυτόχρονα, με μια δομή αφήγησης που ακολουθεί τη χρονολογική σειρά των επαφών τους, πριν και μετά τη δημοσίευση των άρθρων, η ταινία μετατρέπεται και σε ένα άτυπο θρίλερ, κρατώντας δυνατά τους ρυθμούς και παίζοντας με τους κινηματογραφικούς κανόνες που συναντάμε σε ταινίες μυθοπλασίας. Παρά την εμφανή θέση της δημιουργού, θέλει κότσια η απλή παράθεση λόγου (και εν μέρει του αντιλόγου, μέσα από επίσημες δηλώσεις) και εικόνων χωρίς σχολιασμό ή voice over (ακόμα και αυτό χρησιμοποιείται εμπνευσμένα, ως ανάγνωση κάποιων e-mail που είχαν ανταλλάξει), και όλο αυτό να αποκτά κινηματογραφικό ενδιαφέρον.