Salvador (1986)

Ελληνικός τίτλος: Σαλβαδόρ

Δραματική περιπέτεια της Hemdale, σε σκηνοθεσία Όλιβερ Στόουν, με τους Τζέημς Γουντς, Τζιμ Μπελούσι, Μάικλ Μέρφυ, Τζων Σάβατζ, Ελπίντια Καρίλο, Τόνυ Πλάνα.

Ένας αμερικανός δημοσιογράφος κάπως ρεμάλι, του οποίου η ζωή έχει γίνει κομμάτια, θεωρεί πως ένα επιτόπιο ρεπορτάζ στο Ελ Σαλβαδόρ, το οποίο ταλανιζόταν από τη στρατιωτική χούντα το 1980, θα του απέφερε χρήμα και αναγνώριση. Χωρίς ίχνος ηθικής, ξεκινά μαζί με τον κολλητό του από το Σαν Φρανσίσκο για ένα ταξίδι που οι ίδιοι αντιλαμβάνονται ως εκδρομή, έως ότου τα γεγονότα τούς προσγειώνουν. Έχοντας από τη μία τους ακροδεξιούς κυβερνώντες που του ζητούν να κατασκοπεύσει τους επαναστάτες και από την άλλη τους αντάρτες που υιοθετούν πρακτικές βίας όμοιες με αυτές της κυβέρνησης, ο Ρίτσαρντ Μπόυλ αντιλαμβάνεται με άλλο μάτι μία πραγματικότητα για την οποία αδιαφορούσε. 

Το "Σαλβαδόρ" είναι η ταινία με την οποία συστήθηκε στο ευρύ κοινό ο Όλιβερ Στόουν, λίγους μήνες προτού το "Πλατούν" τον ανακηρύξει σε σκηνοθέτη-σταρ. Με μόλις δύο ταινίες στο ενεργητικό του νωρίτερα (το "Seizure" το 1974 και το "Τhe hand" το 1981, αμφότερες τρόμου),  εδώ ο Όλιβερ Στόουν προσγειώνεται αποφασιστικά στο είδος όπου θα αφιέρωνε την καριέρα του: την πολιτική περιπέτεια καταγγελίας. Την παραγωγή αναλαμβάνει μια σχετικά μικρή εταιρεία, η Hemdale, η οποία στο μεταξύ έχει βγάλει τον "Εξολοθρευτή", ενώ στον πρώτο ρόλο εμφανίζεται ο Τζέημς Γουντς, πολύ στα πάνω του εκείνη την εποχή ως καρατερίστας, έχοντας στο πρόσφατο ενεργητικό του β' αλλά χαρακτηριστικού ρόλους σε δύο μεγάλες επιτυχίες: το "Κάποτε στην Αμερική" και το "Έρωτας δίχως αύριο". Για παρτεναίρ του επιλέγεται ο Τζιμ Μπελούσι, ο οποίος έχοντας συμπληρώσει μια διετία σχεδόν στο "Saturday Night Live" θα προσέδιδε και έναν ανάλαφρο τόνο στην ταινία. 

Και κάπου εκεί ξεκινούν και τα λάθη του φιλμ, αφού αυτός καθ' εαυτός ο ρόλος του Τζιμ Μπελούσι, ουσιαστικά δεν προσφέρει απολύτως τίποτα, ούτε στην υπόθεση ούτε στην εξέλιξη του κεντρικού ήρωα. Αν κάτσεις να το σκεφτείς για λίγα δευτερόλεπτα, δεν μπορείς να αντιληφθείς καν τι ακριβώς κάνει ο τύπος στο Ελ Σαλβαδόρ, ενώ αν φανταστείς την ταινία χωρίς αυτόν, εύκολα αντιλαμβάνεσαι ότι θα ήταν ακριβώς η ίδια. Και είναι κρίμα, διότι στο φιλμ υπάρχει ένας άλλος χαρακτήρας, αυτός του Τζων Σάβατζ που υποδύεται έναν δημοσιογράφο του Newsweek, o οποίος μένει ανεκμετάλλευτος πλην της δραματικής κορύφωσης του φινάλε. Μάλλον το σενάριο του Όλιβερ Στόουν και του Ρίτσαρντ Μπόυλ -δημοσιογράφου επάνω στον οποίο στήθηκε ο χαρακτήρας του Τζέημς Γουντς στην ταινία- είχε περισσότερο σκοπό να καταγγείλει και να ονοματίσει αλήθειες, παρά να στήσει ολοκληρωμένους χαρακτήρες. Ίσως αυτός να ήταν ο λόγος που προτάθηκε και για Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου το 1987, την ίδια στιγμή που ο Τζέημς Γουντς ήταν υποψήφιος για Α' Ανδρικό (για την ιστορία, τα βραβεία πήραν αντίστοιχα ο Γούντυ Άλλεν για το "Η Χάννα και οι αδελφές της" και ο Πωλ Νιούμαν για "Το χρώμα του χρήματος"). Στην ίδια τελετή, ο Όλιβερ Στόουν πήρε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας, αλλά για το "Πλατούν", το οποίο έφυγε και με το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. 

Σήμερα, το "Σαλβαδόρ", παρά την όποια σκηνοθετική φλυαρία του, εξακολουθεί να έχει ένα διαχρονικό ενδιαφέρον, αφού τα γεγονότα τα οποία αφηγείται δεν έχουν αλλάξει πολύ, και μάλιστα όχι μόνο στην Κεντρική και Νότιο Αμερική, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου. Ίδια παραμένει και η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, άρα οι συνθήκες καθιστούν την ταινία διαχρονική. Όμως, αν ανατρέξουμε στη μνήμη μας θα θυμηθούμε πως εκείνα τα χρόνια είχαν προηγηθεί τα παρόμοιας θεματολογίας, αλλά σαφώς ανώτερα "Αποστολή στη Νικαράγουα" του Ρότζερ Σπότισγουντ και "Επικίνδυνα Χρόνια" του Πήτερ Γουίρ, που κατήγγειλαν εξίσου καθεστώτα και πολιτικές αλλά ήταν και πολύ καλές ταινίες.