Field of Dreams (1989)

Ελληνικός τίτλος: Ο Ξυπόλητος Τζο

Δραματική ταινία φαντασίας των Universal/Carolco σε σκηνοθεσία Φιλ Άλντεν Ρόμπινσον, με τους Κέβιν Κόστνερ, Έημυ Μάντιγκαν, Τζέημς Ερλ Τζόουνς, Ρέυ Λιότα.

"Εάν το φτιάξεις, θα έρθει". Αυτή είναι η φράση που ο Ρέυ Κινσέλα ακούει στο μυαλό του, ένα βράδυ που περπατούσε στο καλαμποκοχώραφο που έχει στην Αϊόβα. Χωρίς να μπορεί να εξηγήσει ούτε το νόημα της φράσης ούτε γιατί τη φωνή την ακούει μόνο αυτός, ο Ρέυ περνά κάμποσες άγρυπνες νύχτες έως ότου αποφασίζει πως αυτό που πρέπει να φτιάξει είναι ένα γήπεδο μπέιζμπολ μέσα στο χωράφι του, και πως αυτός που θα έρθει είναι ο Ξυπόλητος Τζο Τζάκσον, ένας παίκτης που το όνομά του είχε σπιλωθεί σε μια υπόθεση στημένου αγώνα, χωρίς ποτέ να μπορέσει να αποδείξει το αντίθετο μέχρι και την ημέρα που πέθανε. 

Αν κάτι αναγνωρίζεις ευθύς-εξ αρχής στην ταινία είναι το θάρρος να μπει κατ' ευθείας στο ψητό χωρίς πολλά-πολλά. Έτσι, μετά από μια πολύ καλή εισαγωγική σεκάνς στην οποία μαθαίνεις τα πάντα για τους βασικούς της ήρωες, συναντάς τον Ρέυ Κινσέλα στο χωράφι (πόσο γοητευτικός ήταν ο Κέβιν Κόσντερ) να ακούει αυτήν την επιβλητική φωνή στο κεφάλι του. Λίγο αργότερα, ο Ρέυ έχει καταλήξει στο συμπέρασμα για το νόημά της. Και λίγο πιο κάτω, το γήπεδο έχει ολοκληρωθεί. Και μόλις μέσα στο πρώτο τέταρτο, ο Ξυπόλητος Τζο έχει κάνει την εμφάνισή του. Κάπως έτσι είναι που το παραμύθι ξεκινά -γιατί περί παραμυθιού πρόκειται- και έτσι γρήγορα αποκαλύπτεται πως στην ουσία δεν έχεις να κάνεις με μια ταινία μυστηρίου αλλά με μια ιστορία γεμάτη μνήμες, παιδική συγκίνηση και διαδρομές συμφιλίωσης με το παρελθόν. Βλέπετε, η φωνή δεν σταματά και τα μηνύματα επανέρχονται, διαφορετικά τις επόμενες φορές, οπότε ο Ρέυ, αυτός ο 36χρονος παντρεμένος άντρας, που έχει την ευθύνη της γυναίκας του, της κόρης του και της χρεωμένης φάρμας τους, θυμάται κάτι από τον χίππυ που υπήρξε στα χρόνια του'60 και δεν διστάζει να ακολουθήσει ένστικτο, διαίσθηση και καρδιά σε μια αναζήτηση ενδεχομένως του ίδιου του εαυτού και του παρελθόντος του που όμως συναντούν τη συλλογική μνήμη και την ταυτότητα μιας ολόκληρης χώρας. Είναι βαθύτατα αμερικανική η ιστορία και η ταινία άλλωστε, με το μπέιζμπολ να αποτελεί σημείο αναφοράς ολόκληρων γενεών, οικογενειακών στιγμών, αναμνήσεων και στιγμιοτύπων καθοριστικών για τη ζωή του κάθε άντρα, είτε στη μεγαλούπολη είτε στα χωράφια.

Κάπου ανάμεσα σε παιδικό καπρίτσιο και ενήλικη δέσμευση, η ιστορία του Ρέυ Κινσέλα ολοκληρώνει μαγικά τον κύκλο της σε ένα συγκινητικό φινάλε, αφού προηγουμένως μάς έχει ταξιδέψει σε σκηνές μαγικές, αστείες αλλά και αμήχανες. Ο Φιλ Άλντεν Ρόμπινσον στην καρέκλα του σεναριογράφου και του σκηνοθέτη δεν είναι Σπήλμπεργκ, οπότε είναι φορές που αντιλαμβάνεσαι τη δυσκολία του να συμβιβάσει τη φαντασία με τον ρεαλισμό, όμως η ιστορία που έχει στα χέρια του (το σενάριο είναι διασκευή του βιβλίου του Γ. Π. Κινσέλα) έχει μια τέτοια δική της δύναμη που υπερβαίνει τις όποιες αδυναμίες της ταινίας και αποκτά τη δική της, κυρίαρχη ορμή που σε συνεπαίρνει. Είναι κι αυτή ακριβώς η αμερικανική του ταυτότητα που το αναδεικνύει σε κάτι το ξεχωριστό, αυτή η συλλογική οντότητα της σκέψης και της μνήμης που παντρεύονται στο πανί και δίνουν την ευκαιρία στους πρωταγωνιστές (απολαυστικός ο Τζέημς Ερλ Τζόουνς, συγκινητικός ο Ρέυ Λιότα με αυτή τη θλίψη στο βλέμμα) να μπουν σε ένα σύμπαν φανταστικό μεν αλλά καθώς έχει εφαλτήριο την καρδιά και την ψυχή να αποκτά έναν δικό του αλλόκοτο ρεαλισμό. Υπέροχες οι μελωδίες του Τζέημς Χόρνερ. Η ταινία που αρχικά δίχασε, κατόρθωσε να κάνει μια επιτυχημένη πορεία στις αίθουσες των ΗΠΑ (παρέμεινε περίπου 7 μήνες), τιμήθηκε με 3 υποψηφιότητες για Όσκαρ (Μουσική, Διασκευασμένο Σενάριο, Καλύτερη Ταινία), ενώ σήμερα έχει επιλεγεί από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου για την πολιτιστική, ιστορική και αισθητική της σημασία.

Για περισσότερες κριτικές ταινιών, σειρών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε μας στο Facebook στη σελίδα Cinemano.

Αν αγαπάτε τις ταινίες φαντασίας, θα βρείτε το αρχείο κειμένων του Cinemano, εδώ.