Denial (2016)

Ελληνικός τίτλος: Άρνηση

Δραματική ταινία των Participant/BBC, σε σκηνοθεσία Μικ Τζάκσον, με τους Ρέητσελ Βάις, Τίμοθυ Σπωλ, Όουεν Γουίλκινσον, Άντριου Σκοτ, Άλεξ Τζέννινγκς. 

Η αληθινή ιστορία της διακεκριμένης συγγραφέως και ιστορικού Ντέμπορα Λίπσταντ, η οποία κατηγορήθηκε για δυσφήμιση από τον Ντέηβιντ Ίρβινγκ, συγγραφέα, προπαγανδιστή και αρνητή του Ολοκαυτώματος. 

Ναι, ξέρω, εκ πρώτης όψεως δεν ακούγεται σαν μια ταινία που θα σπεύσετε να δείτε. Κι όμως, μολονότι κι εγώ την προσέγγισα με έναν αρχικό δισταγμό, δεν αργεί να σε βάλει στον κόσμο της και στο θέμα της και να σε κάνει να την παρακολουθήσεις με περίσσιο ενδιαφέρον.  Θα μου πείτε "όχι κι άλλη ταινία για το Ολοκαύτωμα, φτάνει, το εμπεδώσαμε". Μα, δεν είναι το Ολοκαύτωμα το θέμα μας. Με αφορμή αυτό, η ταινία ασχολείται με ζητήματα ελευθερίας του λόγου και μέχρι πού μπορεί να φθάσει ο καθένας εκφράζοντας τις απόψεις του, θέμα που αν το καλοσκεφτείτε, εν μέσω όλων των hoaxes που κατακλύζουν καθημερινά το διαδίκτυο, γίνεται εξαιρετικά επίκαιρο. 

Στην πραγματικότητα, τι έχουμε; Από τη μία, μια εβραία ιστορικό και συγγραφέα που ζει στις ΗΠΑ, η οποία σε ένα της βιβλίο χαρακτηρίζει ψεύτη, ρατσιστή και ανυπόληπτο έναν άλλο συγγραφέα που έχει κάνει όνομα αρνούμενος το Ολοκαύτωμα και υποστηρίζοντας τον Χίτλερ. Τηλεπερσόνας ιστορικός, αλωνίζει τα κανάλια με τις ακραίες απόψεις του, ενώ δίνει σαφέστατα ρατσιστικές ομιλίες σε διάφορα λόμπυ και λέσχες. Αυτός ο Ίρβινγκ, λοιπόν, κάνει μήνυση για συκοφαντία και δυσφήμιση στη Λίπσταντ και στον εκδοτικό της οίκο, την Penguin. Μάλιστα, υποβάλλει τη μήνυση στην Αγγλία, έδρα της εκδοτικής εταιρείας, για έναν πολύ συγκεκριμένο λόγο: το βρετανικό δικαστικό σύστημα απαιτεί από τον κατηγορούμενο να αποδείξει πως όντως δεν συκοφάντησε τον μηνυτή και όχι το αντίθετο. Έχοντας στο πλευρό της μια εξαιρετική ομάδα δικηγόρων, αναγκάζεται να αποδεχθεί τα αιτήματά τους και να ακολουθήσει τος οδηγίες τους καθ'όλη τη διάρκεια της μακροχρόνιας δίκης, στο τέλος της οποίας ένας δικαστής θα αποφάσιζε αν τελικά είχαν βάση οι ισχυρισμοί της Λίπσταντ στο βιβλίο της για τον Ίρβινγκ ή αν είχε δίκιο εκείνος και -κατά συνέπεια- το Ολοκαύτωμα θα μπορούσε πλέον να αμφισβητηθεί έχοντας και νομικές βάσεις.

Όλο αυτό είναι πολύ καλά κινηματογραφημένο από έναν σκηνοθέτη που γυρίζει την πρώτη του κινηματογραφική ταινία (μετά από χρόνια τηλεοπτικής εμπειρίας), ο οποίος όμως στην ουσία καλείται να οπτικοποιήσει ένα πολύ καλό σενάριο (βασίζεται στο βιβλίο της Λίπσταντ). Ο Λόγος είναι η δύναμη του φιλμ, καθώς τόσο η προετοιμασία της δίκης όσο και η ακροαματική διαδικασία ξετυλίγονται μεστά, με έξπυνους και καλογραμμένους διαλόγους που επιτρέπουν και αξιοπρεπέστατες ερμηνείες από το πολύ καλό καστ. Το μεγάλου ατού του σεναρίου που υπογράφει ο Ντέηβιντ Χέαρ (σεναριογράφου μεταξύ άλλων των ταινιών "Οι ώρες", "Μοιραίο πάθος", '"Σφραγισμένα χείλη" και "Η ασυμβίβαστη"), είναι ότι επικεντρώνεται στο θέμα του και σε τίποτα άλλο, με αποτέλεσμα να μην αναλίσκεται στα προσωπικά των χαρακτήρων ή σε άλλες ευκολίες που θα γέμιζαν άνευ λόγου την ιστορία για να την κάνουν πιο πιασάρικη. Ταυτόχρονα, με μια λεπτή ειρωνεία σχολιάζει την κόντρα του αμερικανικού και του βρετανικού πολιτισμού όχι μόνο ως προς το εντελώς διαφορετικό τους δικαστικό σύστημα, όσο και στον τρόπο που οι άνθρωποί τους λειτουργούν, καθώς οι φαινομενικά ψυχροί, τυπικοί και αποστασιοποιημένοι συναισθηματικά Βρετανοί αποδεικνύονται πιο αποτελεσματικοί και ουσιαστικά ενδελεχείς εκεί που χρειάζεται. Γρήγορο και ενδιαφέρον, είτε για έναν απλό θεατή είτε για μελετητές της ιστορίας και των media, το φιλμ αποφεύγει έξυπνα κάθε συναισθηματική φόρτιση, αντίστοιχα αποστασιοποιημένο και στεγνό, ενδελεχές όμως και αυτό, καθώς και ουσιαστικό, όσο το βρετανικό team των δικηγόρων.