The sense of an ending (2017)

Ελληνικός τίτλος: Ένα κάποιο τέλος

Δραματική ταινία των CBS/Filmnation/BBC, σε σκηνοθεσία Ρίτες Μπάτρα, με τους Τζιμ Μπρόουντμπεντ, Χάριετ Γουώλτερ, Μισέλ Ντόκερυ, Μπίλυ Χάουλ, Φρέγια Μέηβορ, Σαρλότ Ράμπλινγκ, Έμιλυ Μόρτιμερ, Μάθιου Γκουντ. 

Ο Άντονυ Γουέμπστερ, συνταξιούχος και διαζευγμένος, ζει μια ήρεμη και επαναλαμβανόμενη ζωή, έχοντας ένα κατάστημα με μεταχειρισμένες φωτογραφικές μηχανές Leica. Με την 36χρονη κόρη του έτοιμη να γεννήσει το παιδί που αποφάσισε να κάνει χωρίς να υπάρχει πατέρας και με την τέως γυναίκα του να στέκει δίπλα του ως φίλη, ο κ. Γουέμπστερ δεν δείχνει τίποτα περισσότερο από ένας τυπικός, ολίγον ξινός, βρετανός μεσήλικας που έχει διάγει μια βαρετή και πλήρως αναμενόμενη ζωή. Μέχρι τη στιγμή που λαμβάνει ένα γράμμα από κάποιο δικηγορικό γραφείο που ξυπνά αναμνήσεις βαθιά καταπιεσμένες στη μνήμη. 

Μα τι ωραία ταινία ήταν αυτή! Αναπάντεχη, όπως και το παρελθόν του ήρωά μας. Ενός πολλά υποσχόμενου νέου κάποτε, συγκροτημένου και συγκρατημένου, όπως πρόσταζε το καθώς πρέπει περιβάλλον του, που σήμερα ζει τη ρουτίνα του, επίσης καθώς πρέπει και συνάμα αποστασιοποιημένος και ψυχρός, έχοντας αφήσει το βρετανικό κλίμα να διαποτίσει το είναι του. Ίσως να είναι άμυνα αυτή η αποστασιοποίηση. Ίσως να είναι κομμάτι του γενετικού του κώδικα. Ό,τι κι αν την προκαλεί, πάντως, ο Άντονυ Γουέμπστερ, προσφέρει συναισθηματικά μόνο το αναμενόμενα και τίποτα περισσότερο, αφού προφανώς δεν επιθυμεί να διαταραχθεί η νιρβάνα της καθημερινότητάς του. Μέχρι που φτάνει εκείνο το γράμμα. Μέχρι που ξαφνικά ανοίγουν τα ντουλάπια του μυαλού του και βγαίνουν από εκεί εικόνες και συναισθήματα που κάποτε καθόριζαν έναν άλλον άνθρωπο, οι επιλογές του οποίου υπήρξαν κατά πως φαίνεται τραυματικές και για τις ζωές των άλλων. Ή ίσως όχι...

Τι καθορίζει τη ζωή που ζούμε; Ερχόμαστε αντιμέτωποι με αυτό που εμείς προκαλούμε ή τελικά είναι οι επιλογές των άλλων που καθορίζουν το δικό μας μονοπάτι; Και, εν τέλει, ποιος μπορεί να δώσει την απάντηση για κάθε ένα από τα γεγονότα της ζωής, αν όχι ο ίδιος ο δράστης τους; Είναι σε αυτούς τους δρόμους που φαίνεται να κυλάει το μυθιστόρημα του Τζούλιαν Μπαρνς, το οποίο μάλιστα τιμήθηκε με το βραβείο Booker, και το οποίο μεταφράζει κινηματογραφικά ο σεναριογράφος Νικ Πέυν. Με ένα πολύ κοφτό ντεκουπάζ από το σήμερα στο χθες, σκηνοθέτης και σεναριογράφος κατορθώνουν να αφηγηθούν το παρόν και το χθες αυτού του πράου και απόμακρου άντρα, όχι τόσο σαν παράλληλη αφήγηση τύπου φλας μπακ όσο περισσότερο σαν αναλαμπές μνήμης και παρελθόντων γεγονότων που καθόρισαν έως και υποσυνείδητα την πορεία του μέχρι σήμερα, την ίδια στιγμή που οι νέες πληροφορίες που αποκαλύπτονται διαμορφώνουν την πορεία του προς το αύριο.

Μέσα σε όλα αυτά, δεν μπορείς να μην θαυμάσεις πώς ένας ινδός σκηνοθέτης (που έχει γεννηθεί και ζήσει πολλά χρόνια στην Ινδία, όπου και έχει μόνιμα επιστρέψει σήμερα), αντιλαμβάνεται τόσο βαθιά αυτόν τον βρετανικό τρόπο αντίληψης μακριά από κάθε ίχνος συναισθηματικής έξαρσης και αντίδρασης, φιλτραρισμένου μέσα από τη λόγια απόσταξη των σπουδών στο Καίμπριτζ και τοποθετημένου στο Λονδίνο του σήμερα. Δεν υπάρχουν φωνές, δεν υπάρχουν δάκρυα, δεν υπάρχουν εκρήξεις θυμού, έρωτα, αποχωρισμού ή θλίψης. Υπάρχουν βλέμματα, κρυφοί χαιρετισμοί, ανείπωτη επιθυμία, υπόγεια προσμονή και συγκρατημένο πένθος. Ο Ρίτες Μπάτρα εναλλάσσει τα πλάνα του από γενικά (ατμοσφαιρική και εκφραστική η σινεμασκόπ φωτογραφία του Κρίστοφερ Ρος) σε κοντινά, αλλά ποτέ τόσο κοντινά ώστε να γίνουν αδιάκριτα, ενώ διαρκώς υπάρχει η αίσθηση του χώρου που καθορίζει και τη δράση -η καταπράσινη βρετανική εξοχή, το μουντό πανεπιστήμιο, η βροχή έξω από τη λονδρέζικη παμπ. Αντίστοιχη ψυχραιμία (που εύκολα θα παρεξηγείτο σε ψυχρότητα από εμάς τους μεσογειακούς) απαντούμε και στις ερμηνείες των ηθοποιών, με κορυφαίο τον Τζιμ Μπρόουντμπεντ που δεν αφήνεται να παρασυρθεί ανεξέλεγκτος ποτέ, ούτε καν όταν μαθαίνει ο ίδιος το βάθος της αλήθειας του. Εξ ου και η ένταση που υπάρχει στη σκηνή που κάνει παρατήρηση σε ένα παιδάκι που φωνάζει μέσα στο καφέ. Κι ας κρατάει ελάχιστα δευτερόλεπτα. Αντίστοιχα μεστός και ολοκληρωμένος στο ρόλο του νεαρού εαυτού του ο Μπίλυ Χάουλ, ενώ η Σαρλότ Ράμπλινγκ επιβάλλεται σε κάθε μια από τις σκηνές της.

Τραγικό μέσα στην πραότητά του, αισιόδοξο μέσα στο δράμα του, αυτό το "τέλος" προσομοιάζει με μια καινούργια αρχή, αυτήν που νιώθουμε όταν αντιλαμβανόμαστε την αλήθεια μας. Άλλωστε, όπως λέει κι ο ίδιος ο Τόνυ Γουέμπστερ, "η ζωή μας δεν είναι απαραίτητα αυτή που ζήσαμε, αλλά αυτή που αφηγούμαστε στους άλλους".