Nelyubov (2017)

Ελληνικός τίτλος: Χωρίς αγάπη

Δραματική ταινία σε σκηνοθεσία Αντρέι Ζβυάγκιντσεφ, με τους Μαρυάνα Σπίβακ, Αλκσέυ Ρόζιν, Γιανίνα Χόουπ, Αλεκσέυ Φατέεβ, Άντρις Κάις. 

Ένα παντρεμένο ζευγάρι ετοιμάζεται να πάρει διαζύγιο. Εκείνη τον παντρεύτηκε για να ξεφύγει από τη δεσποτική μάνα της και επειδή έμεινε έγκυος. Εκείνος, για να πιάσει δουλειά σε μια επιχείρηση με με αυστηρές ορθόδοξες χριστιανικές αρχές όπου προτιμούνται οι οικογενειάρχες αλλά και όπου απαγορεύονται τα διαζύγια. Και οι δυο τους έχουν κάνει το επόμενο βήμα στη ζωή τους. Εκείνος είναι με μια νεαρή κοπέλα την οποία έχει ήδη αφήσει έγκυο και την οποία σκοπεύει να παντρευτεί αμέσως μετά το διαζύγιο για να μην τον απολύσουν. Εκείνη είναι με έναν εύπορο και κομψό άντρα 47 χρονών, ήδη παντρεμένο και χωρισμένο, πατέρα μιας έφηβης κόρης που ζει στην Πορτογαλία. Όλα μοιάζουν ταχτοποιημένα και οργανωμένα, με μοναδική εκκρεμότητα τον 12χρονο γιο τους, τον Αλυόσα, τον οποίο φαίνεται να μην θέλει κανείς. Ούτε τώρα, αλλά ούτε και ποτέ. Κατά τη διάρκεια ενός καυγά τους, ξεστομίζονται πικρά λόγια για τον μικρό, τα οποία εκείνος ακούει. Την άλλη μέρα φεύγει για το σχολείο και εξαφανίζεται. Η αστυνομία δείχνει απρόθυμη να βοηθήσει και οι δυο γονείς απευθύνονται σε μια ομάδα ερευνών που απαρτίζεται από εθελοντές. Οι ημέρες περνούν και ο Αλυόσα παραμένει άφαντος.

Η ζωή μαραίνεται χωρίς αγάπη. Και στην ταινία αυτή, οι άνθρωποι μοιάζουν ανίκανοι να αγαπήσουν, αλλά και να αγαπηθούν. Μόνοι, στην ουσία, όλη τους τη ζωή, δεν δέχτηκαν (ή δεν ζήτησαν) ποτέ αγάπη και ούτε μπόρεσαν να αγαπήσουν. Και ο καρπός που φύτεψαν, το παιδί τους, χωρίς ίχνος αγάπης, εξαφανίζεται, και τότε, ίσως μόνο τότε, αυτοί οι δύο άνθρωποι αναζητούν τη σημασία στο κενό που νιώθουν μέσα τους. Έχει μια σπαρακτική μοναξιά αυτή η ταινία. Μοναξιά που την νιώθεις να σε παγώνει, όπως ακριβώς το χιονισμένο τοπίο ολόγυρα. Απρόσωπες ψυχές, απρόσωπος τόπος, βουβοί δρόμοι, ξερά δέντρα. Τίποτα δεν μοιάζει να ζει πραγματικά σε αυτήν την πόλη, τίποτα δεν βγάζει συναίσθημα. Από την μοναχική (και εξαιρετική) φωτογραφία (Μιχαήλ Κρίχμαν) που αποτυπώνει άψυχα μέρη και ανθρώπους και την υποβλητική μουσική (Εβγκένι και Σάσα Γκαλπερίν) που μοιάζει να προσμετρά ολομόναχη τις στιγμές, μέχρι τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών της, έτσι όπως στέκουν αμήχανοι και αδύναμοι να αντιδράσουν, καθώς κάτι τέτοιο θα απαιτούσε συναίσθημα και επίγνωση της ουσιαστικής ανικανότητάς τους να αγαπήσουν. 

Στα όρια του ψυχολογικού θρίλερ, με το κενό στο τοπίο και στο μέσα των ηρώων να φαντάζει ως η μεγαλύτερη απειλή, η ταινία είναι ένα εξαιρετικό ψυχογράφημα και καταγραφή της ανθρώπινης συμπεριφοράς απέναντι σε μια ξαφνική συμφορά (ή σε μια ξαφνική αναποδιά, όπως το πάρει κανείς). Επί δύο ώρες που διαρκεί η ταινία (η οποία κυλάει νεράκι), είναι τρομακτικό πώς αυτοί οι δύο άνθρωποι δεν κάνουν στην πραγματικότητα τίποτα ουσιαστικό πέραν του να αποφεύγουν την οδυνηρή πραγματικότητα, να τρώνε τις σάρκες τους και να παρακαλούν κατά βάθος για ένα τέλος, μόνο και μόνο για να κάνουν το επόμενο βήμα. Εξίσου τρομακτικό είναι πως οι μοναδικοί που ασχολούνται σε βάθος με το εξαφανισμένο αγόρι είναι οι εθελοντές, που κι αυτοί όμως κάνουν τη δουλειά τους, χωρίς συναισθηματική εμπλοκή. Κι αν κάτι ουρλιάζει στην ταινία είναι η σιωπή της. Μια σιωπή κυρίαρχη, παρά τα λόγια που ξεστομίζονται, μια κραυγή βουβή που δεν ακούγεται ποτέ κι ένα παιδί που είναι σαν να έπαψε να υπάρχει. Μια ζωή που μαράθηκε, χωρίς αγάπη. Σπαρακτικά αληθινό και άψογα δομημένο σινεμά.