The killing of a sacred deer (2017)

Ελληνικός τίτλος: Ο θάνατος του ιερού ελαφιού

Ψυχολογικό θρίλερ σε σκηνοθεσία Γιώργου Λάνθιμου, με τους Κόλιν Φάρελ, Νικόλ Κίντμαν, Μπάρυ Κήογκαν, Ράφυ Κάσιντυ, Σάννυ Σέλτζικ, Μπιλ Καμπ, Αλίσια Σίλβερστόουν. 

Ένας διακεκριμένος καρδιοχειρουργός, παντρεμένος και με δύο παιδιά, διατηρεί μια προσωπική σχέση με τον 16χρονο Μάρτιν, γιο ενός ασθενή του που είχε πεθάνει κατά τη διάρκεια της επέμβασης δύο χρόνια νωρίτερα. Όσο ο Μάρτιν γίνεται πιο πιεστικός στη μεταξύ τους σχέση, ο Στήβεν αρχίζει να απομακρύνεται, με τραγικές συνέπειες για όλους. Το σεναριακό δίδυμο Γιώργου Λάνθιμου-Ευθύμη Φιλίππου ξαναχτυπά με μια τραγική ιστορία στα όρια του υπερφυσικού τρόμου που σε γραπώνει από την πρώτη της κιόλας εικόνα και δεν σε αφήνει σε ησυχία μέχρι τέλους. Μια αλλόκοτη, σπαρακτική και συνάμα τρομακτική υπόθεση που μεταμορφώνεται σε μια υπέροχη ταινία, επιβλητική και παντοδύναμη.

Από τα πρώτα κιόλας καρέ, με την κλασσική μουσική υπόκρουση να ανεβάζει ένταση σταδιακά μέσα στο απόλυτο μαύρο και την εικόνα της καρδιάς να χτυπά στο χειρουργικό τραπέζι, το φιλμ επιβάλλεται στην οθόνη και στη συνείδησή σου, γραπώνοντάς σε δυνατά από τον λαιμό. Και το σφίξιμο αυτό, δεν χαλαρώνει ποτέ, ούτε λεπτό, με την ελλοχεύουσα απειλή πανταχού παρούσα και τον θάνατο να καραδοκεί. Τα πάντα δείχνουν εύθραυστα στην ταινία, έτοιμα να καταρρεύσουν, όπως η καρδιά στο χειρουργικό τραπέζι. Αυτό που φαίνεται δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα είδωλο έτοιμο να θρυμματιστεί, ανά πάσα ώρα και στιγμή. Η Αγία Οικογένεια είναι μιασμένη και οι Ερινύες καραδοκούν να την κατασπαράξουν. 

Ο Λάνθιμος ωριμάζει σε κάθε του ταινία, κατασταλάζει, χωρίς όμως να αποποιείται της ιδιομορφίας του, την οποία απλά λειαίνει και την εντάσσει περισσότερο λειτουργικά και αρμονικά στην αφήγησή του. Αυτή η κοφτή εκφορά του λόγου, για παράδειγμα, είναι παρούσα και στο "Ελάφι", πιο διακριτική όμως, καθώς δεν είναι πλέον στοιχείο μόνο εκκεντρικότητας και "ταυτότητας", αλλά μετουσιώνεται σε εργαλείο απόδοσης των ρόλων και του ρυθμού της ταινίας, κρύβει παράνοια και απειλή, μεταφέρει άγχος και πλήρη απουσία συναισθήματος. Γίνεται μανία και απόγνωση και οργή. Καθώς μάλιστα τη βοηθά η ίδια η αγγλική γλώσσα, η κοφτή εκφορά ακούγεται κάποιες φορές σαν έμμετρη απαγγελία ενός επιμνημόσυνου ποιήματος. Την ίδια παραμόρφωση της πραγματικότητας ενισχύει και η θέση της κάμερας σε γωνίες που επιμηκύνουν τις επιφάνειες, επηρεάζοντας διακριτικά τις αναλογίες τους και σε κάνουν ώρες-ώρες να πιστεύεις πως παρακολουθείς την ταινία μέσα από παραμορφωτικό καθρέφτη. Είναι, άλλωστε, εξαιρετική η δουλειά που έχει γίνει στη φωτογραφία (Θύμιος Μπακατάκης) και του φωτισμούς, που κάνουν την ταινία ανάγλυφη, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση της αφής. 

Οι ηθοποιοί της ταινίας κεντάνε, με πρώτο και καλύτερο τον Μπάρυ Κήογκαν, στον ρόλο του 16χρονου διώκτη του γιατρού, που φαίνεται να ελέγχει κάθε κίνηση και σύσπαση του σώματός του, κόντρα στο βλέμμα και στα λόγια του. Ο Κόλιν Φάρελ δεν υποδύεται, ΕΙΝΑΙ ο καρδιοχειρουργός Στήβεν Μέρφυ, με διακυμάνσεις στην ερμηνεία του που είναι πραγματικά αξιοζήλευτες, ενώ άψογη και με μια περίτεχνη φυσικότητα και λεπτομέρεια στην έκφρασή της η Νικόλ Κίντμαν, απόλυτα εντός ρόλου.

Και πάλι, όμως, είναι η ιστορία που συναρπάζει, είναι τα λόγια που ξεστομίζονται και που αποτελούν πρωτεύον κομμάτι αυτού του ταλαντούχου παζλ από εικόνες, ήχους και μουσικές που σε κυριεύει. Κι αν τελικά έχει ένα σπουδαίο ταλέντο ο Λάνθιμος, αυτό είναι πως έχει τα μπαλάκια να ξεστομίζει τα ανείπωτα. Αυτά που θες να πεις, αλλά δεν λες ποτέ. Λόγια που λες πάνω στην "κάψα" σου, είτε από ερωτική επιθυμία είτε από απόγνωση (μολονότι, στη συγκεκριμένη ταινία, επιθυμία και απόγνωση μοιάζουν να είναι ένα). Και θαυμάζεις πώς κάτι τόσο ψυχρό και αδίστακτο μπορεί να κρύβει τόση επιθυμία. Σαν ξεπέτα της μιας ώρας που σου επιτρέπει να αφήνεσαι στα πιο καταπιεσμένα ένστικτά σου, προτού ξαναφορέσεις την καθώς πρέπει περσόνα σου. Και τελικά, είναι αυτά τα ανείπωτα που όμως ξεστομίζονται, τα οποία αποτελούν θεμέλια του αλλοτριωμένου κόσμου που αφηγείται ο Λάνθιμος στα ενήλικα παραμύθια του. Μπορεί να τον βαφτίζουν auteur ή δημιουργό ή σινεφίλ, όμως ο Γιώργος Λάνθιμος είναι πάνω απ' όλα παραμυθάς. Με μπαλάκια.