Μέρες του 36 (1972)

Δραματική ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου, με τους Κώστα Παύλου, Πέτρο Μάρκαρη, Χρήστο Καλαβρούζο, Βαγγέλη Καζάν, Χριστόφορο Νέζερ, Τούλα Σταθοπούλου, Καίτη Ιμπροχώρη, Πέτρο Ζαρκάδη, Τιτίκα Βλαχοπούλου, Γιώργο Κυρίτση, Γιάννη Κανδήλα, Βασίλη Τσάγκλο, Θάνο Γραμμένο.

Βρισκόμαστε στο 1936, λίγο πριν από τη δικτατορία του Μεταξά. Όταν σε μια πλατεία δολοφονείται ένας συνδικαλιστής, οι υποψίες βαραίνουν τον Σοφιανό, τέως καρφί της Αστυνομίας που πλέον τελεί υπό δυσμένεια. Σε μία απέλπιδα προσπάθεια να αποδείξει την αθωότητά του, ο Σοφιανός που στο μεταξύ έχει φυλακιστεί, κρατά όμηρο στο κελί του έναν φίλο του βουλευτή που είχε έρθει να τον βοηθήσει ως δικηγόρος, τον οποίο απειλεί πως θα σκοτώσει.

Δύο χρόνια μετά την εξαιρετική πρώτη ταινία του, την "Αναπαράσταση", ο Θόδωρος Αγγελόπουλος βάζει μπροστά στον φακό του ακόμα ένα έγκλημα. Και με αφορμή αυτή τη δολοφονία για την οποία ενοχοποιείται ένας αθώος(;), μιλά ταυτόχρονα και για το έγκλημα που είχε συντελεστεί τα χρόνια εκείνα στην πλάτη ολόκληρης της χώρας. Όχι όμως και χωρίς προβλήματα. Με τις "Μέρες του 36" είναι εμφανής η αναζήτηση του σκηνοθέτη για άλλες εκφραστικές και αφηγηματικές νόρμες -αυτές που θα χαρακτήριζαν αργότερα και το σύνολο του έργου του- όμως οι αδυναμίες αυτής της αναζήτησης είναι εμφανείς, μολονότι εν μέρει δικαιολογημένες. Βλέπετε, η ταινία καλείται να μιλήσει για έναν δικτάτορα εν μέσω όμως μιας άλλης δικτατορίας, οπότε το σενάριο υποχρεούται να είναι πολύ προσεκτικό στο τι λέει και τι δείχνει, ώστε να αποφευχθούν προβλήματα με τη λογοκρισία, αν μην τι άλλο κάτι χειρότερο. Αυτό όμως δεν δικαιολογεί ούτε τα κενά, ούτε τις σιωπές, ούτε την έκδηλη αμηχανία σε πολλές στιγμές. 

Πέραν των σεναριακών θεμάτων, ο Αγγελόπουλος μοιάζει να ασχολείται πολύ περισσότερο πλέον με την εικαστική έκφραση του φιλμ παρά με την ουσιαστική καθοδήγηση των ηθοποιών του. Ως αποτέλεσμα, σε συνεργασία με τον Γιώργο Αρβανίτη στη διεύθυνση φωτογραφίας, μας προφέρει κάποιες εμβληματικές εικόνες απείρου κάλλους και δύναμης, την ίδια στιγμή όμως που σε ορισμένες άλλες σκηνές οι ηθοποιοί "απαγγέλλουν" λόγια χωρίς ψυχή αλλά με μια έκδηλη υπερβολή που τους οδηγεί στα όρια της καρικατούρας.  Σινεμά που γεννήθηκε από ανάγκη, τόσο για μια νέα καλλιτεχνική έκφραση όσο και εν μέσω μιας περιόδου καταπίεσης και αλλαγών, οι "Μέρες του 36" είναι εν γένει μια άνιση ταινία, με πολύ καλές αλλά και με κακές στιγμές, που όμως δεν παύει να έχει το ενδιαφέρον της ως μελέτη για το έργο ενός σπουδαίου και μεταγενέστερα διεθνούς έλληνα σκηνοθέτη.

Για περισσότερες κριτικές ταινιών, σειρών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε μας στο Facebook στη σελίδα Cinemano.