Joker (2019)

Δραματική ταινία των Warner/DC/Village, σε σκηνοθεσία Τοντ Φίλιπς, με τον Χόακιν Φοίνιξ και τους Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Ζάζι Μπητζ, Φράνσις Κόνρόυ, Μπρετ Κάλεν.

Ο Άρθουρ Φλεκ θέλει να γίνει κωμικός. Ο Άρθουρ Φλεκ ζει με τη μητέρα του που του έχει τεράστια αδυναμία, αλλά και που εκείνος λατρεύει. Ο Άρθουρ Φλεκ εργάζεται σε μια εταιρεία που στέλνει κλόουν σε καταστήματα και παιδικά πάρτυ. Ο Άρθουρ Φλεκ έχει διαγνωστεί με ψυχική νόσο που μεταξύ άλλων προκαλεί αδικαιολόγητο και ασταμάτητο γέλιο. Ο Άρθουρ Φλεκ αισθάνεται θύμα. Ο Άρθουρ Φλεκ σκοτώνει τρεις ανθρώπους στο μετρό. Ο Άρθουρ Φλεκ θέλει να γίνει κωμικός. Ο Άρθουρ Φλεκ είναι ο Τζόκερ.

Ο Χόακιν Φοίνιξ για την ακρίβεια είναι ο Τζόκερ. Ή, για να το θέσω πιο σφαιρικά, ο Χόακιν Φοίνιξ είναι ολόκληρη η ταινία. Φέρνει δάκρυα στα μάτια η ερμηνεία του, από τις πρώτες κιόλας σκηνές, προτού αρχίσουν τα δύσκολα. Είναι όλος αυτός ο πόνος του ψυχασθενή που γνωρίζει πως είναι άρρωστος αλλά προσπαθεί να το κρύψει επειδή οι άλλοι "απαιτούν από τον ψυχικά ασθενή να συμπεριφέρεται σαν να μην είναι ψυχικά ασθενής". Δεν είναι θύμα των περιστάσεων ο Τζόκερ του Τοντ Φίλιπς, κι ας νομίζετε. Οι περιστάσεις που αντιμετωπίζει δεν είναι χειρότερες από αυτές που ενδεχομένως έχουμε αντιμετωπίσει όλοι μας. Το ίδιο και οι φαντασιώσεις του. Αυτό που μετατρέπει σε Τζόκερ τον Άρθουρ Φλεκ είναι εκείνο το κλικ, εκείνη η απειροελάχιστη στιγμή στον χρόνο όταν συνειδητοποιεί πως μπορεί να προκαλέσει όχι τον θάνατο και να πάρει χαρά από τον ίδιο τον θάνατο, αλλά από το χάος ου ακολουθεί. Κι αυτή είναι η επιτομή του Τζόκερ: το χάος, ο όλεθρος, η αναρχία, οτιδήποτε μπορεί να ανατρέψει το σύμπαν στο οποίο οι "φυσιολογικοί" νιώθουν φυσιολογικά. Ως εκ τούτου, η ταινία δεν είναι μια κατάβαση στην κόλαση, αλλά ο εναγκαλισμός της κόλασης που γνωρίζουμε ότι υπάρχει μέσα μας.

Συναρπαστικό μέσα στην αφήγηση και την εξέλιξή του, το φιλμ καταγράφει ακριβώς αυτά τα βήματα προς την αυτογνωσία, όταν ο Άρθουρ Φλεκ αποποιείται το Φαίνεσθαι για το Είναι. Όταν αποδιώχνει το "αρεστό στους άλλους" φυσιολογικό για αυτό που είναι η πραγματική του φύση. Όταν παραπλανά, όταν μεταμορφώνει τον κόσμο κατ' εικόναν του. Ο Τοντ "Φάτε-Τη-Σκόνη-Μου" Φίλιπς (που οι εντός πολλών εισαγωγικών "θεωρητικοί" κορόιδευαν για τα "Hangover") συνυπογράφει αυτό το ευρηματικό από κάθε άποψη σενάριο, ώστε να το κάνει και πιο "δικό" του και να το αφομοιώσει σε κάθε κίνηση της κάμερας, σε κάθε αντανάκλαση, σε κάθε μουσική νότα και εν τέλει σε κάθε ανάσα ή σύσπαση προσώπου του Χόακιν Φοίνιξ. Γιατί,εκεί επιστρέφουν όλα: στη μοναδική στιγμή της καριέρας ενός ηθοποιού που γεννά έναν ρόλο και του εμφυσά ζωή και ύπαρξη. Ο Τζόκερ του Φοίνιξ έχει τα πάντα: από τη μία όλη την απαιτούμενη και επώδυνη εσωτερικότητα και από την άλλη όλη την κινησιολογία και εμβληματική παρουσία του ήρωα στα κόμικ. Η κίνηση, η παραμορφωμένη στάση του, ο τρόπος που τρέχει, οι κινήσεις των χεριών, όλα μελετημένα στην τελευταία τους λεπτομέρεια. 

Την ίδια στιγμή, ο Τοντ "Φάτε-Τη-Σκόνη-Μου" Φίλιπς σκηνοθετεί εξαιρετικά και τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο που μετά από χρόνια παίζει μακριά από τη μανιέρα του και πιστεύεις ακράδαντα πως είναι όντως o Μάρεϋ Φράνκλιν, παρουσιαστής ενός νυχτερινού talk show (και που ενδεχομένως να είναι ο Ρούπερτ Πάπκιν, από τον "Βασιλιά για μια νύχτα"που έκανε καριέρα με ψευδώνυμο, αλλά αυτό έχει να κάνει με τη δική μου ψυχασθένεια). Έτερος πρωταγωνιστής η μουσική της Χίλντουρ Γκούτναντοτίρ που όχι μόνο μοιάζει να φωτογραφίζει το μυαλό του Άρθουρ Φλεκ μα να προσομοιάζει και τις ανάσες ενός τέρατος. Η καφετί "βίντατζ" φωτογραφία του Λώρενς Σερ βρωμίζει ακόμα περισσότερο το τοπίο και τους χώρους, ενώ το μοντάζ του Τζεφ Γκροθ είναι σαν να "κόβει" επάνω στις σκέψεις και κόντρα σε όσα εκφράζονται με λόγια. Σκληρή ταινία, επειδή ακριβώς είναι αληθινή, βέβηλη στον τρόπο που ειρωνεύεται το πώς ξεκινούν οι επαναστάσεις, αντιφατική ως προς την κόμικ καταγωγή της αλλά πλήρως αφοσιωμένη στη μυθολογία της. ο "Τζόκερ" όχι μόνο σαρώνει στα ταμεία (προτού ενδεχομένως αρχίζει να σαρώνει σε υποψηφιότητες) αλλά, το κυριότερο, αποτελεί τροφή για σκέψη, ως οφείλει κάθε σπουδαίο έργο τέχνης. Κι αυτό αποδεικνύεται από τα πηγαδάκια που δημιουργούνται έξω από τις αίθουσες.

Για περισσότερες κριτικές ταινιών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε μας στο Facebook στη σελίδα Cinemano.

Αν αγαπάτε τις ταινίες και τις σειρές που βασίζονται σε κόμικ, θα βρείτε το αρχείο κειμένων του Cinemano, εδώ.