The laundromat (2019)

Ελληνικός τίτλος: Το ξέπλυμα

Πολιτικο-οικονομική σάτιρα του Netflix, σε σκηνοθεσία Στήβεν Σόντερμπεργκ, με τους Μέρυλ Στρηπ, Γκάρυ Όλντμαν, Αντόνιο Μπαντέρας.

Όταν το ειδυλλιακό ταξίδι με τον άντρα της στους καταρράκτες του Νιαγάρα εξελίσσεται σε τραγωδία, η Έλεν Μάρτιν ανακαλύπτει πως το ασφαλιστήριο συμβόλαιό τους εμπλέκεται σε έναν κυκεώνα πλασματικών υπεράκτιων εταιρειών με κοινό παρονομαστή μια νομική εταιρεία στον Παναμά.

Ο Στήβεν Σόντερμπεργκ που όλο σκηνοθετεί την τελευταία του ταινία και όλο γυρίζει μία ακόμη, επιστρέφει και μάλιστα αυτήν τη φορά μέσω Netflix για να αφηγηθεί με τον δικό του τρόπο την ιστορία πίσω από το σκάνδαλο των Panama Papers. Η ταινία το σενάριο της οποίας 

υπογράφει ο πολλάκις συνεργάτης του σκηνοθέτη Σκοτ Ζ. Μπερνς (Αληθοφανή Ψέματα, Παρενέργειες, Contagion) μεταφέρει με έναν παιχνιδιάρικο τρόπο στην οθόνη το βιβλίο του βραβευμένου με Πούλιτζερ δημοσιογράφου Τζέηκ Μπέρνστάιν "Secrecy World: Inside the Panama Papers". Βέβαια, το βιβλίο αυτό καθ'εαυτό προσφέρεται πρωτίστως για ντοκυμανταίρ ενώ εδώ έχουμε να κάνουμε με ταινία μυθοπλασίας που με τη σειρά της όμως λειτουργεί και ως δραματοποιημένο ψευδοντοκυμανταίρ. Και εξηγούμαι:

Το φιλμ αφηγούνται ως παρουσιαστές και οικοδεσπότες μας ο Γκάρυ Όλντμαν και ο Αντόνιο Μπαντέρας που υποδύονται τον Γιούργκεν Μόσακ και τον Ραμόν Φονσέκα αντίστοιχα, τους ιδρυτές της νομικής εταιρείας Μόσακ-Φονσέκα υπεύθυνης για εκατοντάδες χιλιάδες υπεράκτιες εταιρείες πολλές εκ των οποίων είχαν ανάμιξη σε παράνομες δραστηριότητες. Χωρισμένο σε κεφάλαια που "παρουσιάζουν" οι δύο οικοδεσπότες μας, το φιλμ αναθέτει στην ιστορία της Έλεν Μάρτν το βασικό κομμάτι της μυθοπλασίας με αφορμή τον πνιγμό του άνδρα της μετά το ναυάγιο ενός μικρού τουριστικού σκάφους. Όσο οι έρευνες για την ασφαλιστική της την οδηγούν από τη μία εταιρεία-κέλυφος στην επόμενη, η αποφασισμένη γυναίκα βρίσκεται εν μέσω εντός τέρατος που τρέφεται με μαύρο χρήμα και αναθεματίζει όλα όσα νομίζουμε ότι κατανοούμε περί επιχειρηματικότητας και καπιταλισμού. 

Δουλεύει τώρα όλο αυτό; Σε γενικές γραμμές, ναι, αλλά έχει τα θεματάκια του. Ως καταγγελία είναι σίγουρα δυνατή. Ως μυθοπλασία και έργο τέχνης είναι όλο μαζί σχήμα οξύμωρο. Η κεντρική ιστορία της Μέρυλ Στρηπ κάπου εξαφανίζεται καθώς παρακολουθούμε και άλλες παράλληλες αφηγήσεις, ενώ το εύρημα των δύο "παρουσιαστών" κάποιες φορές γίνεται φλύαρο και ανέμπνευστο στις λεπτομέρειες, ενώ αναρωτιέμαι πόσο "ξεπλένεις" και τους δύο αυτούς ανθρώπους παρουσιάζοντάς τους ως κονφερασιέ. Όχι πως δεν έχουν ενδιαφέρον όσα λέγονται, όμως ο τρόπος με τον οποίο λέγονται δεν είναι πάντοτε επιτυχημένος. Άνισο ως τελικό αποτέλεσμα, το "Ξέπλυμα" έχει σίγουρα ένα δικό του στυλ, αλλά την ίδια στιγμή μοιάζει να αναζητά κινηματογραφικό ύφος και συνοχή. Σπουδαία η Μέρυλ Στρηπ προσθέτει ακόμα έναν ρόλο στην ιστορία της (και μην βιαστείτε να την κρίνετε μέχρι να πει την τελευταία της λέξη στην ταινία).

Ως υστερόγραφο, έχει ενδιαφέρον να δούμε τη χρήση της τεχνολογίας ως αναπόσπαστο κομμάτι της κινηματογραφικής αφήγησης. Ο Σόντερμπεργκ γύρισε την ταινία σε υπερ-υψηλή ευκρίνεια με αποτέλεσμα η εικόνα της να έχει τόση λεπτομέρεια και χρωματική τελειότητα που να δείχνει ψεύτικη. Η "ψευτίλα" αυτή σε συνδυασμό με την εκτενή (και ηθελημένα εμφανή) χρήση green screen (η τεχνική ένθεσης των ηθοποιών που βρίσκονται μέσα σε ένα γυμνό στούντιο με πράσινους τοίχους, σε ψηφιακά ή πραγματικά τοπία) λειτουργεί ως αποστασιοποίηση από τη μυθοπλασία και εντείνει την αίσθηση του ψεύδους, ενώ η απογύμνωση του χώρου και των ανθρώπων του από κάθε λογής κινηματογραφικό φτιασίδι προσθέτει στην εξίσωση έναν ρεαλισμό τεκμηρίωσης και μια σιωπηλή τραγικότητα.

Για περισσότερες κριτικές ταινιών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε μας στο Facebook στη σελίδα Cinemano.