Werk ohne Autor (2018)

Ελληνικός τίτλος: Μη χαμηλώνεις το βλέμμα

Δραματική ταινία σε σκηνοθεσία Φλόριαν Χένκελ φον Ντόνερσμαρκ, με τους Τομ Σίλλινγκ, Σεμπάστιαν Κοχ, Πώλα Μπίερ, Σάσκια Ρόζενταλ, Όλιβερ Μαζούκι, Χάννο Κόφλερ.

Με μια ολόκληρη ζωή βουτηγμένη στην απώλεια, την αγάπη και την τέχνη, ο νεαρός ζωγράφος Κουρτ Μπάρνετ προσπαθεί να οριοθετήσει την ύπαρξή του σε ένα περιβάλλον χωρίς καταπίεση και ψέματα, στο πλευρό της γυναίκας που ερωτεύθηκε και απέναντι από ένα λευκό καμβά όπου τελικά θα εναποθέσει τη ζωή του για να τη μοιραστεί με τον κόσμο.

Τι να πρωτογράψω για αυτήν την υπέροχη ταινία που ειλικρινά συγκλονίζει με την εικόνα και την αλήθεια της, από την πρώτη κιόλας σκηνή μέχρι το εκκωφαντικό της (κυριολεκτικά) φινάλε! Ξέρετε τι; Το "Μη χαμηλώνεις το βλέμμα" είναι από αυτές τις μεγάλες ταινίες που συναρπάζουν, και θυμίζει κάποια άλλα χρόνια του σινεμά, όχι και τόσο παλιά, όταν οι ιστορίες σάρωναν με την αφήγησή τους τις εποχές και μας ταξίδευαν στη ζωή του πρωταγωνιστή τους από την παιδική του ηλικία μέχρι το "σήμερα" (όσο σχετικός κι αν είναι ο χρόνος), διασχίζοντας μεγάλα ιστορικά γεγονότα που διαμόρφωσαν τον ίδιο αλλά και την ανθρωπότητα. Κι όσο βλέπεις αυτήν εδώ την ταινία συνειδητοποιείς πόσο σου είχε λείψει τελικά αυτό το σινεμά, το ξεκάθαρο, το ειλικρινές, το απλοϊκό για πολλούς επικριτές του, αλλά και το τόσο δύσκολο να γυριστεί σωστά. 

Από την αρχή της ιστορίας, όταν ο Κουρτ είναι ένα πανέμορφο, ντροπαλό αγοράκι σε ένα προάστιο της Δρέσδης πριν το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, μέχρι τα χρόνια της ωρίμανσης και της ενηλικίωσης, η ζωή του γίνεται ένα και το αυτό με την ιστορία της Γερμανίας, αλλά και της Ευρώπης, φιλτραρισμένη μέσα από την Τέχνη και την ουσιαστική επιθυμία για έκφραση. Μάλιστα, είναι η ίδια η Τέχνη που πρωταγωνιστεί στο πλευρό του Κουρτ σε όλο το φιλμ, είναι η Τέχνη που προσαρμόζεται στην πολιτική προπαγάνδα, είναι η Τέχνη που αποτυπώνει τα γεγονότα και τελικά είναι η Τέχνη που γίνεται τιμωρός. 

Ένα παιδί και το πινέλο του απέναντι στα μεγάλα κοσμοϊστορικά γεγονότα που στιγμάτισαν την πρόσφατη ιστορία και μαζί της την ανθρωπότητα, στο πλευρό μιας γυναίκας που του έδειξε τον δρόμο για τον έρωτα και την αγάπη, απέναντι από τον άνθρωπο που τους προκάλεσε το μεγαλύτερο κακό. Έπος στη σύλληψή του, ξεκάθαρο στις προθέσεις του και βαθιά ανθρώπινο σε κάθε του εκφραστικό μέσο, χωρίς ποτέ να γίνεται φιλάρεσκο ή εστέτ, το φιλμ αφορά τους πάντες, μιλά στην καρδιά και το μυαλό του κάθε θεατή ξεχωριστά, επιτρέποντάς του να διυλίσει και να ερμηνεύσει όσα ενδιαφέρουν εκείνον, όπως είναι το καθήκον κάθε σπουδαίου έργου τέχνης. 

Επικό, ιστορικό δράμα χολυγουντιανών προδιαγραφών και την ίδια στιγμή ταινία δωματίου με διαστάσεις (παν)ανθρώπινες, η καινούργια ταινία του σκηνοθέτη που μας έδωσε τις "Ζωές των Άλλων" μπορεί να κομπάζει για τους εξαιρετικούς πρωταγωνιστές του, την υπέροχη φωτογραφία του (Κάλεμπ Ντεσανέλ) και τη διακριτική αλλά ταυτόχρονα επική μουσική του (Μαξ Ρίχτερ) αλλά πρωτίστως για το σενάριο του ίδιου του σκηνοθέτη που αφιερώνει με εξαιρετικό μέτρο τον χρόνο που ακριβώς χρειάζεται η κάθε σκηνή, η κάθε περίοδος, το κάθε πλάνο (άριστο το μοντάζ) ώστε να γίνει βίωμα δικό μας, έως ότου περάσει στην επόμενη. Κι είναι τέτοια η δομή του, που ακόμα και όταν νιώθεις πως κρεμάει λίγο περισσότερο (όπως -εσφαλμένα- θα θεωρήσετε ότι συμβαίνει, για παράδειγμα, στην αρχή των σπουδών του Κουρτ στη Σχολή του Ντύσελντορφ) έρχεται αυτή η συγκλονιστική σκηνή με τον καθηγητή του και καταλαβαίνεις γιατί έπρεπε να είχες δει όλα αυτά πρωτύτερα, που τα θεωρούσες περιττά. Και εν μέσω όλων αυτών είναι και το βλέμμα του πρωταγωνιστή, του Τομ Σίλλινγκ,. που σε διαπερνά σε κάθε πλάνο και σου δίνει την αίσθηση ότι έχει βγει από την οθόνη και κοιτάζει εσένα στα μάτια και μόνο εσένα. Αριστούργημα.

Για περισσότερες κριτικές ταινιών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε μας στο Facebook στη σελίδα Cinemano.