Dolor y gloria (2019)

Ελληνικός τίτλος: Πόνος και δόξα

Δραματική ταινία της El Deseo, σε σκηνοθεσία Πέδρο Αλμοδοβάρ, με τους Αντόνιο Μπαντέρας, Πηνέλοπε Κρουζ, Ασιέρ Ετσεαντία, Λεονάρντο Σμπαράλια, Νόρα Νάβας, Σεζάρ Βιτσέντε.

Ο Σαλβαδόρ Μαλό είναι ένας σκηνοθέτης στο λυκόφως της καριέρας του. Κουρασμένος, με συσσωρευμένο πόνο σωματικό και ψυχικό, έχει αποσυρθεί ουσιαστικά στις αναμνήσεις του και στη μοναξιά του, έως ότου η πρόσκληση της ταινιοθήκης να προλογίσει την προβολή της αποκατεστημένης κόπιας μιας κλασσικής ταινίας του, τον φέρνει αντιμέτωπο με ολόκληρη τη ζωή του, την οποία πλέον αναπολεί μέσα από τα πρόσωπα του παρελθόντος, αλλά και που επαναδιατυπώνει μέσα από το σενάριο της καινούργια τους ταινίας.

Πρέπει να είναι η πιο προσωπική ιστορία του Αλμοδοβάρ και ταυτόχρονα η πιο επίπονη να μεταφέρει στην οθόνη, αφού ποτέ άλλοτε ίσως στη φιλμογραφία του δεν ένιωθες τον πόνο τη γέννας να καλύπτειι εκκωφαντικά το κάθε πλάνο. Δεν ξέρω πόσο ουσιαστικά αυτοβιογραφική είναι και ούτε με απασχολεί -δεν γύρισε ντοκυμανταίρ άλλωστε. Αυτό που εισπράττεις όμως από την αρχή μέχρι το τέλος είναι ο αγώνας του να ξεκολλήσει κομμάτια ολόκληρα από την ψυχή του και να τα ρίξει στην οθόνη. Κι αυτό πονάει, όπως το ίδιο πονάει και ο ήρωάς του -και ενδεχομένως άλτερ έγκο του- στην ταινία. Το ταλαιπωρημένο χρόνια τώρα σώμα του Σαλβαδόρ Μαλό γεννά πόνο τόσο μεγάλο ώστε σήμερα που τον συναντάμε έχει παραδώσει πλέον τα όπλα. Έχει παραδοθεί άνευ όρων στον πόνο αυτό και έχει εγκαταλείψει τα πάντα. Κι όσο ο πόνος αυτός μεγαλώνει, όσο αρχίζει πια να μην μπορεί ακόμα και να καταπιεί. τόσο αποτυγχάνουν και οι -καταστροφικές- προσπάθειές του να τον αγνοήσει. Ο Σαλβαδόρ Μαλό ζει μακριά από τους ανθρώπους, σε ένα σπίτι-μουσείο τέχνης και αναμνήσεων και την ίδια στιγμή στοιχειωμένο από τα πρόσωπα του παρελθόντος. 

Κι όταν το παρελθόν τού χτυπά την πόρτα για να προλογίσει τη "Γεύση", την ταινία που τον έκανε διάσημο, ο Σαλβαδόρ έρχεται σε αναγκαστική αντιπαράθεση με τα φαντάσματα που έχει καταχωνιάσει στην ψυχή και το μυαλό του και που ουρλιάζουν να βγουν στο φως και να ξαναγεννηθούν, προκαλώντας κι άλλο πόνο, αλλά αυτήν τη φορά λυτρωτικό. Αυτό που κάνει σπουδαία τη συγκεκριμένη ταινία του Αλμοδοβάρ είναι το ότι βγάζει έναν άλλο του εαυτό στην επιφάνεια, πιο ώριμο, πιο κατασταλλαγμένο, πιο λιτό. Έτσι, μολονότι όλα τα στοιχεία που έχουν δώσει ταυτότητα στο σινεμά του είναι εδώ, αυτή τη φορά δεν υπερβαίνουν την ιστορία και τους χαρακτήρες, μα εργάζονται υπόγεια για να αναδείξουν την αφήγηση και τους ανθρώπους της. Το αριστοτεχνικά γραμμένο σενάριο, με τους σαφέστατα πιο ήπιους τόνους σε σχέση με το παρελθόν, κινείται υπέροχα στον χρόνο και στον τόπο, φέροντας στο προσκήνιο μνήμες, στιγμές και καράτια ολόκληρα αγάπης. Έχει τόση αγάπη αυτή η ταινία που σε πλημμυρίζει και αρκεί να κλείσεις τα μάτια -έστω και για ένα δευτερόλεπτο- για να δεις τον εαυτό σου μέσα σε κάθε σκηνή και να ανατρέξεις στους δικούς σου πόνους, στις δικές σου στιγμές, στους δικούς σου φευγαλέους έρωτες, στις τυχαίες ματιές και σε μια παιδική ηλικία που υπάρχει πάντα μέσα σου για να σε καθοδηγεί. 

Θα μπορούσα να γράφω ώρες για αυτήν την ταινία, αλλά δεν υπάρχει λόγος αφού ό,τι θέλω να πω το έχει ήδη πει ο Αλμοδοβάρ και δεν μένει παρά να το ανακαλύψετε κι εσείς. Το πιο επικίνδυνο θα ήταν μια τόσο προσωπική αφήγηση να κάνει το φιλμ απόμακρο και εστέτ. Ο Αλμοδοβαρ όμως είναι τόσο ταλαντούχος σκηνοθέτης και ξέρει τόσο άριστα το σινεμά ώστε καταφέρνει να προσδώσει στην ιστορία αυτού του μικρού παιδιού που μεγάλωσε σε μια σπηλιά για να γίνει ένας σπουδαίος κινηματογραφιστής οικουμενικές προσλαμβάνουσες, εστιάζοντας σε αξίες και συναισθήματα που μοιραζόμαστε όλοι: η μάνα, ο πρώτος έρωτας, η μοναξιά και ο φόβος του θανάτου είναι τα χρώματα που συνθέτουν αυτόν τον μοναδικό πίνακα που πάλλεται στην οθόνη γεμάτος ζωή και ειλικρίνεια. Υπέροχο!

Για περισσότερες κριτικές ταινιών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε μας στο Facebook στη σελίδα Cinemano.

Αν αγαπάτε τις δραματικές ταινίες, θα βρείτε το αρχείο κειμένων του Cinemano, εδώ.