Pieces of a woman (2020)

Ελληνικός τίτλος: Τα θραύσματα μιας γυναίκας

Δραματική ταινία του Netflix σε σκηνοθεσία Κορνέλ Μουντρούκζο, με τους Βανέσα Κίρμπυ, Σάια ΛαΜπουφ, Έλεν Μπέρστυν, Μόλυ Πάρκερ.

Η Μάρθα και ο Σων περιμένουν το πρώτο τους παιδί. Ένα παιδί που γεννιέται αλλά και που πεθαίνει λίγα λεπτά αργότερα, σχεδόν στην αγκαλιά της μάνας του. Η μαία που είχε αναλάβει τον κατ' οίκον τοκετό διώκεται, η Μάρθα διαλύεται και ο Σων οδηγείται σε ξεσπάσματα που προμηνύουν τη ρήξη. Την ίδια στιγμή, η μητέρα της Μάρθας επιρρίπτει ευθύνες, επεμβαίνει και αποφασίζει για λογαριασμό των άλλων. Κι ενόσω οι μήνες περνούν, οι εποχές αλλάζουν και το νερό κάτω από τη γέφυρα στην κατασκευή της οποίας δούλευε ο Σων δεν σταματά να κυλά, η Μάρθα συλλέγει τα κομμάτια τής μέχρι τότε ζωής της, για να τα επανασυνθέσει σε ένα νέο παζλ και να βρει την εικόνα που θα της αποκαλύψει.

Αν το 2021 μάς έκανε τέτοιο κινηματογραφικό ποδαρικό, τότε μπορούμε να ελπίζουμε πως θα είναι μια σπουδαία χρονιά για το σινεμά. Διότι, ανεξαρτήτως των όποιων συγκυριών οδήγησαν στην πρεμιέρα της ταινίας αυτής αποκλειστικά στο Netflix, τα "Θραύσματα μιας γυναίκας" είναι σινεμά και μάλιστα μεγάλο. Πίσω από την κάμερα, συναντάμε τον ούγγρο σκηνοθέτη Κορνέλ Μουντρούκζο, του οποίου "Ο Λευκός Θεός" το 2014 είχε αφήσει τις καλύτερες εντυπώσεις, ενώ το σενάριο υπογράφει η σταθερή συνεργάτις και σύντροφός του, Κάτα Βέμπερ. Με αυτοβιογραφικά στοιχεία στην αρχική ιδέα της ιστορίας, οι δύο κεντροευρωπαίοι δημιουργοί μεταπηδούν στο Χόλυγουντ, επιτυγχάνοντας το ευτυχές μπόλιασμα της αυστηρής μα και ποιητικής οπτικής του ουγγρικού σινεμά, με την ελευθερία του -ας πούμε- ανεξάρτητου αμερικανικού κινηματογράφου. Με μια εξαιρετική αισθητική στις λήψεις και τα κάδρα, υποδειγματική καθοδήγηση ηθοποιών και ένα σενάριο που το ίδιο είναι γραμμένο με τη λογική των χρονικών θραυσμάτων που ακολούθησαν την τραγωδία, η ταινία είναι ένα εξαιρετικό δείγμα σύγχρονου σινεμά, αρκούντως τολμηρού στην αντίληψη μα και λυτρωτικά απλού. Το "απλό" όμως, δεν σημαίνει και εύκολο. Από το αρχικό, εξαιρετικά δύσκολο, βαθύτατης γνώσης και άριστης εκτέλεσης μονοπλάνο του τοκετού, στις "καρτ ποστάλ" της γέφυρας που δηλώνουν το πέρασμα των χρονικών περιόδων, έως το γκρο πλαν στους μονολόγους και τις σιωπές, κάθε σκηνή στα "Θραύσματα μιας γυναίκας" μοιάζει με ολοκληρωμένο έργο, με αποκορύφωμα τη σκηνή του τοκετού που θα μπορούσε να είναι ταινία μικρού μήκους από μόνη της. Το ξεχωριστό όμως στη δουλειά του σεναρίου και της σκηνοθεσίας είναι πως μολονότι απαιτούν περίπλοκη και απαιτητική δουλειά, το αποτέλεσμα βγαίνει ανεπιτήδευτο, χωρίς ίχνος φιλαρέσκειας ή κομπασμού. 

Κάτι άλλο επίσης πολύ σημαντικό που πρέπει να λάβουμε υπ'όψιν είναι το ότι η ταινία, παρά το τραγικό θέμα της, δεν γίνεται ποτέ δυσβάστακτη ή ανυπόφορη. Το γεγονός συμβαίνει, συγκλονίζει, διαλύει ζωές, αλλά όπως και στην πραγματικότητα οι άνθρωποι καλούνται να διαχειριστούν τις συνέπειες και όχι το γεγονός αυτό καθ' εαυτό. Η ταινία ασχολείται με τα γεγονότα, τις αντιδράσεις, τις επιλογές και τις αποφάσεις των ηρώων της μετά το συμβάν, χωρίς όλο αυτό να μοιάζει με βράχο που σου κάθεται στο στήθος. Όσο κι αν ακουστεί παράξενο, τα "Θραύσματα μιας γυναίκας" μπορεί να διαχειρίζονται τις συνέπειες της απώλειας, αλλά δεν γίνονται ποτέ μνημόσυνο. Το σενάριο είναι τόσο έντεχνα γραμμένο ώστε η τραγωδία που τους χτυπά την πόρτα να λειτουργεί ως σπίθα που πυροδοτεί τα σώψυχα των ηρώων και αναζωπυρώνει μνήμες και καταπιεσμένα συναισθήματα του χθες. Δεν ασφυκτιάς όσο κυλά η ταινία, αλλά λυτρώνεσαι.

Φυσικά, τίποτα από όλα αυτά δεν θα ήταν δυνατόν χωρίς την παρουσία των υπέροχων ηθοποιών που μας χαρίζουν στιγμές αξεπέραστες. Πρώτη και καλύτερη η Βανέσα Κίρμπυ σε μια ερμηνεία που θα μπορούσαμε να πούμε με περίσσια ευκολία πως την πηγαίνει απ' ευθείας στην πεντάδα των Όσκαρ. Πραγματική αποκάλυψη, αφού δεν υπήρξε ποτέ της μπροστάρισσα σε καμία ταινία, η Βανέσα Κίρμπυ μεταμορφώνεται στην ηρωίδα που υποδύεται, παρουσιάζοντας μας μια Μάρθα ασύλληπτης τεχνικής, τόσο στο 24λεπτο μονοπλάνο του τοκετού, μα πρωτίστως αργότερα, σε όλες τις βινιέτες που ακολούθησαν στη ζωή της, με λεπτές εκφραστικές νύξεις και διακριτικές μα εμφανείς αλλαγές τόσο εξωτερικές όσο και εσωτερικές. Πραγματικά, το πρόσωπό της είναι σαν να μιλάει, αφού καταλαβαίνεις πάντα τι σκέφτεται προτού καν το πει -ακόμα κι αν δεν το πει ποτέ. Υπόδειγμα εσωτερικής ερμηνείας μα και χρήσης των εκφραστικών μέσων, η Μάρθα της Βανέσα Κίρμπυ υποφέρει, αντιδρά, εξελίσσεται, ωριμάζει και λυτρώνεται μαζί με τον θεατή σε έναν ρόλο που αναμφισβήτητα θα την ακολουθεί σε όλη της τη ζωή. Όσο για τον Σάια ΛαΜπουφ, τι να πρωτοπεί κανείς για αυτό το αγόρι που εν τέλει επιβεβαιώνει την πίστη που του είχε δείξει ο Στήβεν Σπήλμπεργκ στα ξεκινήματά του, όταν τον είχε εμπιστευθεί όχι απλά ως ένα όμορφο τεκνό που "τα λέει" στην οθόνη, μα σαν κάποιο πολλά υποσχόμενο ηθοποιό. Πάντοτε στο στόχαστρο των κριτικών, των επικριτών του και των tabloid που λατρεύουν να τον μισούν εδώ και χρόνια, στα "Θραύσματα μιας γυναίκας" ο Σάια ΛαΜπουφ παίρνει τον ρόλο του Σων και τον κάνει φύλλο και φτερό, ξεδιπλώνοντας ένα απύθμενο βάθος ψυχής, αναταραχής και ψυχικής τρικυμίας, πηδώντας με ευκολία από την ανεμελιά και την ελπίδα στη θλίψη, τις ενοχές και τη βία, χωρίς να φαίνεται ποτέ και πουθενά πως υποδύεται κάτι που είαι γραμμένο στο χαρτί. Απογυμνωμένος (κυριολεκτικά) από κλισέ και καθωσπρεπισμούς, γκρεμίζει στερεότυπα συμπεριφοράς και πλάθει αυτόν τον Σων στις παρυφές του άντρα και του ανεύθυνου παιδιού, που χτίζει γέφυρες για να τις περάσει πρώτη η κόρη του που θα γεννιόταν και που μετά γκρεμίζει αυτές που υπήρχαν ήδη στη ζωή του. Η Έλεν Μπέρστυν, σε κάθε σύντομη εμφάνισή της ως η μητέρα της Μάρθας, και με αποκορύφωμα τον σύντομο μονόλογό της (ενδεχομένως εξίσου καρφωτός για Όσκαρ Β' Γυναικείου) μας θυμίζει πόσο σπουδαία αλλά και επιβλητική ηθοποιός είναι, με τις ρυτίδες στο πρόσωπό της να προσυπογράφουν ακόμα κι αυτές την εξαιρετικής λεπτότητας και βάθους ερμηνεία της, σε ένα ρόλο-κλειδί για το παρελθόν και την εξέλιξη της πρωταγωνλιστριας του δράματος. Το κουαρτέτο των υψηλής τεχνικής ερμηνειών ολοκληρώνει η Μόλυ Πάρκερ στον ρόλο της μαίας, που τη συναντάμε στη σκηνή του τοκετού και πολύ αργότερα στο δικαστήριο, να σηματοδοτεί ενεργά την έναρξη της τραγωδίας και να φτάνει ως βουβός -κυριολεκτικά- παρατηρητής της συμπλήρωσης του κύκλου. Η φωτογραφία του Μπέντζαμιν Λεμπ γίνεται ένα με τις ερμηνείες, το μοντάζ του Ντάβιντ Γιάνκσο μοιάζει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του σεναρίου και της σκηνοθεσίας, ενώ η ακαδημαϊκής μελωδικότητας μουσική του Χάουαρντ Σόουρ εξισορροπεί τον ωμό ρεαλισμό των εικόνων και των ερμηνειών. Η Βανεσα Κίρμπυ τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερου γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ της Βενετίας.

Για περισσότερες κριτικές ταινιών, σειρών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε μας στο Facebook στη σελίδα Cinemano.

Αν αγαπάτε τις δραματικές ταινίες, θα βρείτε το αρχείο κειμένων του Cinemano, εδώ.