Victory Through Air Power (1943)

Ντοκυμανταίρ κινουμένων σχεδίων της Disney σε σκηνοθεσία Τζέημς Άλγκαρ, Κλάυντ Τζερόνιμι, Τζακ Κίννεϋ, Χ. Σ. Πότερ, με ομιλητή τον Επισμηναγό Αλεξάντερ Π. Σέβερσκυ και αφηγητή τον Αρτ Μπέηκερ.

Πρόκειται για την πιο άγνωστη και συνάμα αναπάντεχη ταινία που θα μπορούσε να γυρίσει ο Γουώλτ Ντίσνεϋ και μια ταινία που μετά την αρχική της κυκλοφορία είχε εξαφανισθεί δια παντός. Out of context σήμερα, λόγω του ιστορικού και προπαγανδιστικού της πλαισίου, δεν παύει να αποτελεί ένα φροντισμένο αξιοπερίεργο, σίγουρα ενδιαφέρον για τους μελετητές του σινεμά, των κινουμένων σχεδίων και της ιστορίας του στούντιο με σήμα το ποντίκι. 

Όλα ξεκίνησαν καταμεσής του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με την εταιρεία του Γουώλτ Ντίσνεϋ στη διάθεση του στρατού να παράγει ήδη εκπαιδευτικά, εμψυχωτικά και προπαγανδιστικά φιλμάκια κινουμένων σχεδίων, σε μεγάλο βαθμό απευθυνόμενα στις ένοπλες δυνάμεις. Ήταν τότε που ο Ντίσνεϋ είχε διαβάσει το ομότιτλο βιβλίο του Επισμηναγού Αλεξάντερ Π. Σέβερσκυ, διακεκριμένου ρώσου πιλότου, πρωτοπόρου, εφευρέτη και αξιωματικού της Πολεμικής Αεροπορίας που πλέον ζούσε στις ΗΠΑ, στο οποίο ο συγγραφέας υποστήριζε ένθερμα την άποψή του πως για να ηττηθεί ο άξονας χρειαζόταν η κατασκευή και η αποστολή βομβαρδιστικών αεροσκαφών μεγάλων αποστάσεων. Η ιδέα συνεπήρε τον Ντίσνεϋ, καθώς η θεωρία τον έβρισκε απόλυτα σύμφωνο και αποφάσισε να το μεταφέρει στο σινεμά, σε μια ταινία που θα διέδιδε τις θεωρίες του Σέβερσκυ στο κοινό αλλά και στην κυβέρνηση. Γυρισμένο με τη διαδικασία του επείγοντος, το "Victory Through Air Power" αποτελεί στην ουσία μια ομιλία του Σέβερσκυ επενδυμένη με σεκάνς κινουμένων σχεδίων που είτε παρουσιάζουν την ιστορία της αεροπλοΐας και της πολεμικής αεροπορίας είτε εικονογραφούν τις απόψεις του ομιλητή. Τρεις σκηνοθέτες ανέλαβαν τις σεκάνς των κινουμένων σχεδίων ενώ για την κινηματογράφηση του Σέβερσκυ επιστρατεύθηκε ο Χ. Σ. Πότερ, σκηνοθέτης του Χόλυγουντ, με ταινίες ακόμα και του διδύμου Φρεντ Ασταίρ (Πες πως μ' αγαπάς) και Τζίντζερ Ρότζερς (Το Βαλς του Χωρισμού) στο ενεργητικό του. 

Στα μάτια του σημερινού θεατή, αυτό που ξεχωρίζει είναι το εισαγωγικό μέρος που πραγματικά με ευφυή και ιδιαίτερα χαριτωμένο τρόπο (κατά την παράδοση της Disney) αφηγείται τις απαρχές της αεροπλοΐας καθώς και το πώς τα αεροπλάνα άρχισαν να θεωρούνται εργαλεία πολέμου. Μάλιστα, αποσπάσματα της εναρκτήριας σεκάνς έχουν ενταχθεί πολλάκις σε προγράμματα ανθολογίας. Πλέον, η ομιλία του Σέβερσκυ και οι θεωρίες του (κάποιες εκ των οποίων σήμερα φαντάζουν όχι μόνο ξεπερασμένες μα και αστείες) δεν έχουν κάποιο ψυχαγωγικό ενδιαφέρον, πλην όμως αποτελούν μεγάλη πηγή πληροφόρησης για τις απόψεις και τις επιστημονικές θεωρίες της εποχής για τα νέα δεδομένα του πολέμου, ενώ ταυτόχρονα αποτελούν θησαυρό γνώσης για μια εκλαϊκευμένη αντίληψη των στρατηγικών που ακολουθούσαν οι δυνάμεις του Άξονα έναντι των συμμαχικών. Ως τραγική ειρωνεία δε, η άποψη του Σέβερσκυ για τα βομβαρδιστικά μεγάλων αποστάσεων που θα μπορούσαν να καταστρέψουν στόχους στρατηγικής σημασίας των γερμανικών και ιαπωνικών δυνάμεων, ήταν κατά κάποιον τρόπο και αυτή που τελικά επελέγη για τη ρίψη των ατομικών βομβών σε Ναγκασάκι και Χιροσίμα, με τη διαφορά ότι την εποχή που γυρίστηκε και προβλήθηκε η ταινία, κάτι τέτοιο δεν υπήρχε καν. Φήμες λένε πως η ταινία που και ο ίδιος ο Ρούζβελτ παρακολούθησε κατ' ιδίαν, κατόπιν παραίνεσης του Τσώρτσιλ που την είχε ήδη δει, τον έκανε να αναθεωρήσει τις απόψεις του και να επενδύσει στη στρατηγική των απομακρυσμένων βομβαρδισμών, γεγονός πάντως που δεν επιβεβαιώνεται από την Ιστορία, καθώς είχε ήδη υπογραφεί από τους Συμμάχους το σύμφωνο συνδυασμένων βομβαρδιστικών επιθέσεων. 

Την αφοσίωση και την πίστη που ο Γουώλτ Ντίσνεϋ έδειξε προς την ταινία δεν τη συμμερίστηκε ο τότε κινηματογραφικός διανομέας του, η RKO Radio Pictures, αναγκάζοντάς τον να στραφεί στη United Artists με την οποία είχε συνεργαστεί κατά την πενταετία 1932-1937, για τη διανομή πολλών από τα μικρού μήκους φιλμ κινουμένων σχεδίων. Η ταινία που από την πρώτη της προβολή και μετά εξαφανίσθηκε από προσώπου γης, σήμερα αποτελεί μέρος της συλλογής "Walt Disney on the front lines", μαζί με άλλα φιλμ κινουμένων σχεδίων της περιόδου 1941-46, που είχαν γυριστεί για εκπαιδευτικούς, εμψυχωτικούς ή/και προπαγανδιστικούς λόγους. 

Για περισσότερες κριτικές ταινιών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε μας στο Facebook στη σελίδα Cinemano.