Μήλα (2020)

Δραματική κομεντί φαντασίας σε σκηνοθεσία Χρήστου Νίκου, με τους Άρη Σερβετάλη, Σοφία Γεωργοβασίλη, Άννα Καλαϊτζίδου, Αργύρη Μπακιρτζή.

Μια νέα παγκόσμια πανδημία προκαλεί μόνιμη αμνησία στον πληθυσμό. Η ανθρωπότητα βιώνει μια νέα, πρωτόγνωρη πραγματικότητα καθώς η ασθένεια αυτή χτυπά απροειδοποίητα και ακαριαία, αφήνοντας πάρα πολύ κόσμο ολομόναχο αφού δεν μπορούν να θυμηθούν τίποτα απολύτως από τη μέχρι τότε ζωή τους, ενώ κανείς δεν εμφανίζεται να τους αναζητήσει, ενδεχομένως επειδή και οι οικείοι τους τούς έχουν ξεχάσει. Ο Άρης χάνει κι αυτός τη μνήμη του, ξαφνικά, μέσα στο λεωφορείο και μεταφέρεται σε νοσοκομείο. Όταν συνέρχεται και χωρίς κανείς να έχει εμφανισθεί για να τον ζητήσει, μπαίνει αυτόματα στο πρόγραμμα επανένταξης, το οποίο τού προσφέρει στέγη, τροφή και τη δυνατότητα, βάσει κάποιων πολύ συγκεκριμένων διαδικασιών, να δημιουργήσει νέες αναμνήσεις για τη νέα του ζωή.

Μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες και πρωτότυπες ταινίες του πρόσφατου ελληνικού σινεμά, τα "Μήλα" είναι μια δυστοπική κομεντί και ταυτόχρονα μια εφιαλτική κατάβαση στη λήθη. Το σύμπαν που περιγράφεται στο σενάριο του Χρήστου Νίκου και του Σταύρου Ράπτη είναι γνώριμο μα και άγνωστο ταυτόχρονα, με την Αθήνα να κινηματογραφείται με τρόπο οικείο αλλά την ίδια στιγμή άχρονο και παράξενο, σαν να βρίσκεται σε ένα παράλληλο με το δικό μας σύμπαν. Ακόμα πιο επώδυνο στην παρακολούθηση μετά την πρόσφατη πανδημία του κορωνοϊού, το φιλμ έχει μια δική του δύναμη και δυναμική, που αναμφισβήτητα καθιστά τον δημιουργό του "somebody to watch for" όπως λέμε και στα Κάτω Πατήσια. Πολλά υποσχόμενη πρώτη ταινία μεγάλου μήκους, ολοκληρωμένη και φιλότιμη, που πολλοί αδίκως ενέταξαν στο σύμπαν του Λάνθιμου -γιατί πολύ απλά δεν είχαν κάτι άλλο να πουν- αφαιρώντας από τα "Μήλα" τη δική τους ταυτότητα και την ουσιαστική καλλιτεχνική τους οντότητα. Σίγουρα θα εντοπίσει κανείς ψήγματα και επιρροές αυτού που έχουμε μάθει να αποκαλούμε "weird cinema", αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ουδείς μιμείται ουδέναν ή πως η ταινία εμπίπτει στα καλλιτεχνικά χωράφια άλλων. Είναι ξεκάθαρη η ματιά του Νίκου, τετραγωνισμένη όπως το κάδρο του και απογυμνωμένη από το χθες όπως το μυαλό αυτών που πέφτουν θύμα της πανδημίας. Τοποθετημένη σε ένα απροσδιόριστο χθες που όμως θα μπορούσε να είναι και ένα συντελειακό αύριο, η ταινία διαγράφει μνήμες ενόσω τροποποιεί τη αντίληψη που έχουμε ακόμα και για το σήμερα, για να μιλήσει εντέλει για τις πρωτογενείς εντός μας αλήθειες, όπως η μοναξιά, η απώλεια και ο έρωτας.

Ιδανικός ερμηνευτής αυτού του ήρωα που ψάχνει να καλύψει το κενό μέσα του, ο Άρης Σερβετάλης σε μια ερμηνεία που ξεπερνά σε συνέπεια και συνέχεια ακόμα και την ίδια την ταινία, αφού και στις αμήχανες στιγμές του φιλμ ο ίδιος στέκει ακλόνητος και συναρπαστικά συνεπής. Ειδικά όταν οι άλλοι ρόλοι δίπλα του (πρωτίστως των γιατρών του) ξεφεύγουν προς την ακρότητα, ο "Άρης" του Σερβετάλη είναι η άγκυρα που συγκρατεί τα "Μήλα" στο λιμάνι, προτού παρασυρθούν σε κύματα καρικατούρας και σατιρικής υπερβολής. Χάρη σε αυτόν αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος του πόνου που προκαλεί η πανδημία της αμνησίας, μέσα από τον ίδιο εισπράττουμε όσα συμβαίνουν στην πόλη, μέσα από εκείνον και την απόλυτα συγκροτημένη ερμηνεία του μαθαίνουμε τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για να κατανοήσουμε εις βάθος τη νέα αυτή κατάσταση. Υπέροχος από την αρχή μέχρι το τέλος, βαδίζει στις μύτες σαν χορευτής του μπαλέτου σε μια ερμηνεία που κυμαίνεται από το τραγικό στο λεπτά ειρωνικό, αναδεικνύοντας τη δειλία και την απόγνωση που του γεννά ο πόνος της απώλειας. Και κάπου εκεί σκέφτεσαι πως αν και η ταινία στο σύνολό της είχε την ίδια συγκρότηση με την ερμηνεία του πρωταγωνιστή της, ενδεχομένως και να παραμιλούσε ο κόσμος όλος. Παρά τις συγκεκριμένες αυτές ενστάσεις μου, τα "Μήλα" είναι μια άκρως ενδιαφέρουσα ταινία, γυρισμένη με φροντίδα και ταλέντο, που κατόρθωσε παρά το αλλόκοτο θέμα της να κάνει γκελ και στο κοινό που την τίμησε ιδιαίτερα, αυτό το δύσκολο από κάθε άποψη κινηματογραφικό καλοκαίρι, με τις αίθουσες και τους θεατές να πολεμάνε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά τις συνθήκες του κορωνοϊού.

5 υποψηφιότητες των βραβείων της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, Βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού στο Διεθνές Διαγωνιστικό του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για τον Άρη Σερβετάλη, και υποψηφιότητα για Χρυσό Αλέξανδρο.

Για περισσότερες κριτικές ταινιών και παρουσιάσεις κινηματογραφικών αιθουσών, ακολουθήστε μας στο Facebook στη σελίδα Cinemano.

Το αρχείο των ελληνικών ταινιών του Cinemano (μέχρι και τη δεκαετία του '70) βρίσκεται εδώ. Τις πιο ανεξάρτητες και όσες γυρίστηκαν από τα χρόνια του '80 και μετά, θα τις βρείτε εδώ.